Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2010

Οι καουμπόηδες βρυχώνται ξανά


Η τέχνη του εφικτού δεν αρκεί από μόνη της για να ικανοποιήσει πλήρως τις προσδοκίες των πολιτών. Ίσως μάλιστα και να αποτελεί μια εσκεμμένα καλλιεργημένη παρανόηση η άποψη ότι η πολιτική μπορεί να αλλάξει δραματικά προς το καλύτερο τις τύχες των ανθρώπων. Εξάλλου, η, κατά τον Αριστοτέλη, κορυφαία των τεχνών, σπάνια επεκτάθηκε πέρα από τα στενά ψυχολογικά της όρια, που ξεκινούν από την συλλογική κατάθλιψη και φθάνουν στην καλύτερη των περιπτώσεων σε μια μετριασμένα συγκρατημένη αισιοδοξία. Όποτε, μάλιστα, η επίδραση της πολιτικής στην ψυχολογία των μαζών ξεπέρασε το παραπάνω φάσμα δυνατοτήτων δεν άργησε να επανέλθει στα γνώριμά της επιδραστικά επίπεδα. Έτσι, αυτή η υποτυπώδης αισιοδοξία, η οποία προέρχεται από το γεγονός ότι τα προβλήματα στον κόσμο είναι ατελείωτα σε αντίθεση με τις λύσεις τους που είναι πεπερασμένες , σημαδεύει όλες τις ομαλές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας. Είναι όμως αρκετή για να παρέχει στους πολίτες ασφάλεια και θετική προοπτική;

Συμβαίνει καμιά φορά, όπως συνέβη άλλωστε και στις τελευταίες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, οι προσδοκίες ενός εκλογικού σώματος να είναι δυσθεώρητα αναντίστοιχες με την πραγματικότητα. Επειδή, όταν οι λαοί πιέζονται ασφυκτικά δεν μπορούν να ικανοποιηθούν απλώς από την επίτευξη μερικών βημάτων προόδου, απαιτούν άμεση αποκατάσταση της ψυχικής τους ισορροπίας κι αυτό γίνεται μόνο με γρήγορα, μεγάλα και θεαματικά βήματα. Σε περιόδους όμως υψηλής ρευστότητας σαν τη σημερινή, γρήγορα αυτή η σύγκρουση προσδοκιών-πραγματικών δεδομένων μπορεί να μεταφραστεί σε απαισιοδοξία. Κι όταν η απαισιοδοξία διαδέχεται μια περίοδο αυξημένων προσδοκιών είναι συνήθως έντονη και διασταλτικά εξουθενωτική.

Με απλά λόγια, όταν ένας λαός έχει το κακό του το χάλι, διανύοντας μια φάση της ιστορίας του που χαρακτηρίζεται από την εξάντληση κάθε ατομικού και συλλογικού ψυχικού αποθέματος, φυσιολογικά θα έπρεπε να ήταν ικανοποιημένος με την επίτευξη κάποιας σταθερότητας που θα του έδινε την ευκαιρία να ελπίζει σ ένα καλύτερο μέλλον. Το συλλογικό όμως ασυνείδητο δεν λειτουργεί έτσι. Ειδικά για υπηκόους μεγάλων οικονομικών αυτοκρατοριών όπως οι ΗΠΑ.

Έτσι, λογικά ο αέρας αλλαγής που υποσχέθηκε τότε η έλευση στην Ουάσινγκτον του φρέσκου και φέρελπι πολιτικού Μπαράκ Ομπάμα δεν ικανοποίησε τις προσδοκίες των πολιτών, οι οποίοι περίμεναν γρηγορότερα και θεαματικότερα αποτελέσματα.
Την ίδια περίοδο στα εδάφη της υπερδύναμης αναπτύσσεται ένας νέος υπερσυντηρητισμός. Ένα κίνημα προώθησης της εθνικής υπερηφάνειας. Σ αυτό, λίγο οι εγκαταλειμμένες θρησκευτικές αξίες, λίγο οι ξεχασμένες οικογενειακές αρετές, και η αναπόληση ενός παρελθόντος ένδοξου και εκτυφλωτικού, δημιουργούν το επικίνδυνο μίγμα μιας σύγχρονης υποκρισίας.
Σ ένα τόσο ασταθές έδαφος τα στερεότυπα και οι βαθιές προκαταλήψεις βρίσκουν ξανά την ευκαιρία τους να αναρριχηθούν ως δηλητηριώδη καλλωπιστικά φυτά που τρέφονται με αίμα, βία και πολέμους.




Αυτός λοιπόν ο νέος συντηρητισμός υπόσχεται καλύτερες ημέρες δια μέσου μιας άλλης οδού. Δια της επανάκτησης ενός γοήτρου σε παγκόσμιο επίπεδο που θα κάνει τους πολίτες να νιώσουν ξανά εθνικά υπερήφανοι. Άλλωστε η ισορροπία για τον μέσο Αμερικανό πολίτη εξαρτιόταν άμεσα από το εθνικό του γόητρο. Συνήθως αυτό ήταν που μεταφραζόταν σε εργατικότητα, καινοτομία, οικονομικό επεκτατισμό και εθνική εξωστρέφεια. Σήμερα οι καουμπόηδες της αμερικανικής δύσης βρυχώνται και πάλι. Ονειρεύονται την επιστροφή στη διεθνή σκακιέρα της Αμερικής που χτυπάει το χέρι της στο τραπέζι και επιβάλλει τις επιθυμίες της.
Ανασύροντας πληγωμένες αξίες προσπαθούν να αναστηλώσουν με ευκαιριακούς τρόπους το ηθικό εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν την πίστη τους τόσο στον καπιταλισμό όσο και στην ίδια τους την πατρίδα προωθώντας ελκυστικές προτάσεις όπως τη μείωση των φόρων αλλά και άλλες με πιο φυλετικά χαρακτηριστικά που ανασύρουν από το χρονοντούλαπο της ιστορίας ηθικούς περιορισμούς και διλήμματα που τα ξέβρασε η ίδια η ζωή. Έχοντας στον πυρήνα τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που περιθωριοποιήθηκαν και αναζητούν σήμερα την παλιά Αμερική των ευκαιριών και του εθνικού γοήτρου, που στοιχειώνονται από ιμπεριαλιστικά όνειρα και που στρέφονται προς τον πολιτικό και θρησκευτικό κομπογιαννιτισμό για να αναβιώσουν στιγμιαία λίγη από την πρότερή τους αίγλη, η αντι-κινηματική αυτή τάση αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο την επιρροή της ανακυκλώνοντας παλιά και αχρησιμοποίητα ιδεολογικά εργαλεία.. Τελικά, μοιάζει σα να αναδύεται στο προσκήνιο μια νέα γενιά πωρωμένων ανθρώπων που θα μπορούσαν δυνητικά να αποτελέσουν τα εύφλεκτα υλικά ενός νέου πολέμου. Άλλωστε, τέτοια προσανάμματα είναι συνήθως τα απότοκα ενός συντριπτικά χαμένου πολέμου ή μιας ευμεγέθους οικονομικής κρίσεως.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου