Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Ο λαϊκισμός ως αισθητική πρόταση

Προερχόμενος από τα αχανή τούνελ της ανθρώπινης ιστορίας, ο λαϊκισμός υπήρξε μια οντολογική αλλά και κατ επέκταση συλλογική ανάγκη που αναφυόταν κάθε φορά στον αντίποδα της κοινωνικής χειραφέτησης, ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να απωθούν με πεισματική αποστροφή την έννοια της προσωπικής ευθύνης.
Κατά την ιστορική διαδρομή που διήνυσε συναντήθηκε με πολλά ρεύματα και τάσεις και αφομοιώθηκε επιτυχώς από τα περισσότερα για να καταλήξει τελικά αλλού να αποτελεί ένα κυρίαρχο σύστημα σκέψης με διαφορετικά προσωπεία και αλλού μια εκφυλισμένη επικοινωνιακή πρακτική. Σ όλες τις περιπτώσεις όμως δραματικό ρόλο για τη μοίρα του λαϊκισμού ως συνήθειας και συστήματος σκέψης έπαιζε το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο του κάθε λαού.
Λόγου χάρη, οι λαοί που γρήγορα αντιλήφθηκαν ότι κανένας εξωραϊσμός της φόρμας, καμιά ωραιοποίηση, δεν μπορεί να αλλάξει επί της ουσίας μια επώδυνη κατάσταση άρχισαν μέσα από την καλλιέργεια της πολιτικής τους κουλτούρας να αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη καχυποψία- που έφτανε έως τα όρια του πολιτικού αποκλεισμού- τις φωνές εκείνες που καλλιεργούσαν προσδοκίες μεγαλύτερες από όσες το συλλογικό ασυνείδητο δικαιολογούσε.

Σήμερα, που είναι ευδιάκριτη και ήδη δρομολογημένη περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, στη δικιά μας, η μετάβαση σε μια νέα εποχή ο εγχώριος λαϊκισμός έρχεται αντιμέτωπος με έναν οδοστρωτήρα αμφίβολης ισχύος.


Αυτός έχει βάλει στο μάτι τα στερεότυπα που έλκουν την καταγωγή τους από το αντιπαραγωγικό πνεύμα που κυριάρχησε στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες και θέλει να τα εκριζώσει, μια προσπάθεια που μοιάζει να είναι εξαιρετικά φιλόδοξη έως και τιτάνια.

Η αλήθεια είναι ότι επειδή είναι πολύ δύσκολο να πειστεί ένας λαός που συνήθισε να χειραγωγείται με την αντίληψη του καρότου και του μαστιγίου, ότι το καρότο του θα έχει εφεξής λιγότερο ελκυστική εμφάνιση , πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και να κρατούμε μικρό καλάθι.

Άλλωστε, οι αντανακλαστικές κινήσεις αυτού του λαού θα χαρακτηρίζονται από σπασμωδικότητα, ευκαιριακή πλαστικότητα και αντιδραστική οπισθοδρομικότητα, όσο θα αισθάνεται ότι θα χάνει αυτό που εννοούσε ο Πλάτωνας όταν μιλούσε για τις σκιές της σπηλιάς που είχε μάθει να θεωρεί ως πραγματικό κόσμο ο άνθρωπος της παραβολής: την πραγματικότητα που έμαθε να αναγνωρίζει ως αποδεκτή.

Έτσι, η αντίδραση του λαού που προσπαθεί σήμερα να φιλοξενήσει τον ορφανό λαϊκισμό, τον οποίο οι κυβερνώντες επιχειρούν να εξοβελίσουν σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας, είναι φυσιολογική και αναμενόμενη.

Όπως και η μετάβασή του στον χώρο του πολιτισμού και της καθημερινότητας.
Εκεί όπου βρίσκει ένα τεράστιο και αναξιοποίητο κενό για να καλύψει με την γοητευτική και εκμαυλιστική φύση του.

Ο νέος λαϊκισμός λοιπόν, αυτό το παιχνίδι της υπόγειας συναίνεσης μεταξύ κυβερνώντων και πολιτών, είναι σήμερα κυρίως ένα πολιτιστικό φαινόμενο που αναπτύσσεται ως αισθητική άποψη μέρα με την ημέρα μέσα από τη χρήση των νέων τεχνολογιών και φυσικά του διαδικτύου.

Φορείς του είναι ένα θεαματικό κομμάτι της επικοινωνίας που συναπαρτίζεται από περιούσιους δημοσιογράφους, bloggers, απλούς πολίτες, καλλιτέχνες κα….που επαίρονται ότι μονάχα αυτοί κατέχουν την μοναδική και αδιάψευστη αλήθεια.
Παράλληλα, η αναγνωρίσιμη φόρμα της αισθητικής του λαϊκισμού, χρησιμοποιεί απλά, ευανάγνωστα και κατανοήσιμα σχήματα για να αστικοποιηθεί στο σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον, που εκφράζονται μέσα από κραυγές, οιμωγές, αποδομήσεις, μηδενισμούς κτλ. Όσο πιο απορριπτικός γίνεται κανείς λοιπόν, με όσο μεγαλύτερη γραμματοσειρά τονίζει την αγανάκτησή του τόσο περισσότερο ταυτίζεται με την έννοια της αλήθειας. Κι όσο περισσότερο γκρεμίζει τόσο πιο αληθινός φαντάζει στα μάτια ενός κοινού που εκπαιδεύτηκε να αντιλαμβάνεται την δημιουργία ως σιωπηλή συνενοχή στις προθέσεις ενός συστήματος που υπηρετεί τους ισχυρούς παράγοντες του τόπου.
Εν κατακλείδι, η έλλειψη παραγωγικότητας που μας χαρακτηρίζει συνδέεται άμεσα τόσο με τον λαϊκισμό όσο και με την δημαγωγία. Γιατί επί της ουσίας όλα αυτά έχουνε τις ρίζες τους στην καλλιέργεια του εύκολου τρόπου, της φυγοπονίας και της ελαχιστοποίησης της προσπάθειας απέναντι στο κοπιαστικό και εργώδες κτίσιμο μιας διαφορετικής καθημερινότητας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου