Τοτέμ χωρίς ταμπού

Άκρα μυστικότητα και φειδωλή διαρροή πληροφοριών συνοδεύουν την είδηση του θανάτου του αρχηγού της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Ο πανίσχυρος Άραβας με το στρατιωτικό αμπέχωνο και τη γαληνεμένη έκφραση που κατάφερε να συσπειρώσει παράλληλα τους ακραίους φονταμενταλιστές γύρω από την Τζιχάντ και την αμερικανική πολεμική μηχανή πίσω από έναν τρομακτικά επικερδές για κάποιους πόλεμο, υπό τη σκιά του δόγματος των προληπτικών πολέμων, εξοντώθηκε μετά από μια επιχείρηση ακριβείας σε μια συστάδα κατοικιών στο Πακιστάν, όπου υποτίθεται ότι ζούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Η είδηση του θανάτου τού αρχιτρομοκράτη προκάλεσε αρχικά κύμα αισιοδοξίας στις τάξεις της Αμερικανικής κοινωνίας, με χιλιάδες Αμερικανούς να ξεχύνονται στους δρόμους για να πανηγυρίσουν το χαρμόσυνο νέο και να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου.
Καμιά φορά όμως ο πηγαίος ενθουσιασμός εμποδίζει μια κοινωνία από την αναντίρρητη υποχρέωσή της να θέτει τα κατάλληλα ερωτήματα και φυσικά να αναρωτιέται, ένα προνόμιο που η αμερικανική κοινωνία έχει παραχωρήσει εδώ και δεκαετίες.

Όπως για παράδειγμα τα ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από την ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται τα γεγονότα, μια ροή εξελίξεων που όχι μόνο δεν ενθαρρύνει την επεξεργασία τους, αλλά μοιάζει περισσότερο με επιχείρηση αρχειοθέτησης μιας άκρως σοβαρής υπόθεσης με εξαιρετικά συνοπτικές διαδικασίες κατ επείγοντος.
Αν και για τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, αυτή η στρατιωτική επιτυχία είχε ένα ξεκάθαρο επικοινωνιακό διακύβευμα, ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, υπάρχει και κάτι σ αυτήν την ιστορία που ερεθίζει τη φαντασία όλων όσων πιστεύουν ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν υπήρξε ποτέ ένας πόλεμος με αμιγώς πολιτικά ή ακόμα περισσότερο ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά. Κι αυτό δεν είναι άλλο από την αχλύ μυστηρίου που εξακολουθεί να επικρατεί, γύρω από μια προσωπικότητα σαν του Οσάμα Μπιν Λάντεν που τελικά ωφέλησε όσο λίγοι τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Στο πνεύμα αυτό, η κατάρριψη κάθε μορφής δυσπιστίας από την Αμερικανική κοινωνία μοιάζει σαν μια απεγνωσμένη προσπάθεια αποφόρτισής της για καθαρά ψηφοθηρικούς σκοπούς. Κι ούτε φυσικά πρόκειται να απαντηθεί ποτέ με επάρκεια το ερώτημα τού ποιος υπήρξε στην πραγματικότητα ο Μπιν Λάντεν. Αν προσπαθούσαμε εμείς σήμερα να το κάνουμε αυτό σίγουρα θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε κάποιος που ακόμη κι αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να είχε εφευρεθεί και μάλιστα για μια τεράστια γκάμα από λόγους, οικονομικούς, γεωστρατηγικούς και φυσικά κοινωνικούς. Έπρεπε να εφευρεθεί εκτός των άλλων για να χειραγωγηθεί η αμερικανική κοινωνία, να αποδεχθεί και να στηρίξει ολόθερμα τις Σταυροφορίες του πετρελαίου, να διψάσει για εκδίκηση, ώστε να δικαιολογήσει τα τεράστια εγκλήματα που διεπράχθησαν στο όνομα υψηλών αξιών.

Η προσωπική μου αίσθηση απ όλα αυτά είναι πως οι ΗΠΑ κατέρριψαν εσκεμμένα ένα τοτέμ για να ανυψώσουν ένα άλλο. Κι ότι ένας κύκλος φόβου έχει εξαντλήσει τη δυναμική του, απελευθερώνοντας τον ορίζοντα για τον επόμενο.
Από την αποκάλυψη ότι η θέση του Μπιν Λάντεν εντοπίστηκε μετά από πληροφορίες που έδωσε στις αμερικανικές αρχές ένας κρατούμενος στο Γκουαντάναμο (απίστευτα βολικός και εξωραϊστικός συμβολισμός) μέχρι το σημείο όπου ο αρχιτρομοκράτης έπεσε νεκρός σε ένα συγκρότημα-φρούριο μερικά χιλιόμετρα έξω από το Ισλαμαμπάντ στην καρδιά του κορυφαίου συμμάχου των ΗΠΑ στην περιοχή, και την ρίψη της σορού του στη θάλασσα μοιάζουν οι δραματικές εξελίξεις με τις επιλογές ενός μετρ της δομής σεναριογράφου για τις τύχες της ζωής του ήρωά του.

Ωστόσο, αυτό που πραγματικά γεννά δυσοίωνες σκέψεις είναι το γεγονός ότι πιθανότατα αυτόν το νέο φόβο, θα τον αναζητήσουν και θα τον απαιτήσουν οι ίδιοι οι πολίτες με τον ίδιο μάλιστα παθιασμένο τρόπο που απαιτούν την ύπαρξη ενός θεού.
Γιατί είναι πια πασιφανές ότι οι πάσης φύσεως προπαγανδιστές χάνουν σταδιακά την επιρροή τους στα πράγματα, καθίστανται αχρείαστοι και ίσως μια μέρα περιττοί, μιας και η προπαγάνδα του πηγαίου φόβου ενδημεί αυτούσια και αυτόνομη στις καρδιές των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν σιγά σιγά τα δικαιώματά τους ως πηγές αστάθειας, ανασφάλειας και ρευστότητας.