Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2011

Όταν οι καινούργιοι μοιάζουν τόσο πολύ με τους αποχωρούντες



Είναι δύσκολο να ξέρεις ότι αυτό που συμβαίνει στη χώρα σου είναι μετάβαση. Μοιάζει σα να προσπαθείς να παρακολουθήσεις την εξέλιξη ενός λουλουδιού προς την τελική του φόρμα. Σίγουρα θα χάσεις κάποια στάδια, και θα απογοητευθείς από την πρόοδο του, θα αναρωτηθείς βασανιστικά και θα αμφισβητήσεις έντονα την προδιάθεσή του να αναπτυχθεί περαιτέρω.

Είμαι της άποψης ότι κάτι παρόμοιο με την διαδικασία αναγέννησης ενός λουλουδιού συμβαίνει ακόμα και με τις κοινωνίες όπου οι μεταβολές που συντελούνται σήμερα φαντάζουν ριζοσπαστικές και προφανείς. Ακόμα και εκεί όμως η αμφισβήτηση είναι εμφανής. Λίγο ο πανομοιότυπος τρόπος λειτουργίας και σκέψης των καινούργιων σε σχέση με τους αποχωρούντες, λίγο η αναγνωρίσιμη στάση του προηγούμενου κόσμου απέναντί τους, θολώνουν περισσότερο το τοπίο σχετικά με τον αν πραγματικά υφίσταται μια γνήσια κοινωνική μετάβαση ή αντίθετα μια απλή εναλλαγή προσώπων και συμφερόντων.
Εξάλλου, αυτή είναι η ζωή στις σύγχρονες κοινωνίες, αλλά και πάντα έτσι ήταν.
Έπρεπε να έρθουνε οι επόμενοι για να κατανοήσουν που ακριβώς πέτυχαν ή απέτυχαν οι προηγούμενοι, αλλά κυρίως το τι πραγματικά τους συνέβη. Κατόπιν να υλοποιήσουν τις προγενέστερες ουτοπίες με περισσή ευκολία και να υπονομεύσουν με εμφατική αλαζονεία την προσφορά της παράδοσης στην επίτευξη αυτών των μεγάλων στόχων. Και τελικά να αισθανθούν μειονεκτικοί απέναντι στις δικές τους ουτοπίες και να περιμένουν όλα τα χαρμόσυνα νέα της; εποχής τους από τον σούπερ άνθρωπο του μέλλοντος.

Άλλωστε η εμπειρία δείχνει ότι η απόσταση από το γεγονός είναι μια απαραίτητη συνθήκη για να αντικρίσει κανείς και να γευτεί με τα μάτια του το μυστήριο της κατανόησης. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που πρέπει να απομακρυνθείς από τις παρυφές ενός βουνού για να προσμετρήσεις το ύψος του, ή να απομακρυνθείς από τα μεγάφωνα μιας ηχητικής εγκατάστασης για να απολαύσεις τη μουσική.

Βέβαια, αυτό , κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι πρέπει να σκιαστούμε από την άβυσσο της ύπαρξης ή ότι κάθε συγκαιρινός είναι υποχρεωμένος να εγκαταλείψει την προσπάθεια τού να ερμηνεύσει το μικροπεριβάλλον που τον περικλείει. Πραγματική επισφάλεια αποτελεί μόνο η ανάγκη να προσπαθήσεις να μετασχηματίσεις μια πραγματικότητα χωρίς προηγουμένως να την έχει απλοποιήσει στις διακριτές και ευκόλως κατανοήσιμες παραμέτρους της.
Άλλωστε, τα κοινωνικά γεγονότα δίνουν πάντα πλούσια τροφή για σκέψη, ενώ και ο ψυχανεμισμός αποδεικνύεται ένα πολύ αποτελεσματικό, διαισθητικό μέσο στη διάθεση μιας οξυμένης κοινωνικά συνείδησης.

Από την άλλη, όμως, δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί ηγέτες που κατά καιρούς επαίρονται ότι επέφεραν αλλαγές σ έναν τόπο.
Μόνο ελάχιστοι, όμως, από αυτούς κατάφεραν να πετύχουν κάτι προς την κατεύθυνση της επιβεβαίωση της πεποίθησής τους, αλλά και αυτό κατά πολύ μικρότερο από όσο αρχικά εκτιμούσαν. Στην πραγματικότητα δεν έκαναν τίποτα θεαματικώς μεγαλύτερο απ ότι κάθε πολιτικός του ΜΟ αλλά είχαν τα μέσα για να αναδείξουν και να μεγαλοποιήσουν τις προσπάθειές τους, ενώ παράλληλα δεν έχαναν ποτέ την ευκαιρία να αποτίνουν έναν ανειλικρινή φόρο τιμής στο έργο τους.

Ναι είναι αλήθεια ότι μερικοί κατάφεραν να πυροδοτήσουν την απαρχή κάποιων αλλαγών. Να ενσπείρουν ορισμένες νέες νοοτροπίες, να εκριζώσουν παλιές κακές συνήθειες που υπηρετούσαν την στασιμότητα και την παγίωση. Λίγοι εξ αυτών όμως μακροημέρευσαν γεγονός που καταδεικνύει τις ποικίλες τάσεις κάθε εποχής.
Παρά τις αγαθές προθέσεις τους όμως τίποτα παραπάνω δεν πέτυχαν από αυτό που ήταν ανθρωπίνως δυνατό. Όπως αυτό προκαθορίζεται και προδιαγράφεται από τις δαιδαλώδεις προσδοκίες της ανθρώπινης φύσης.

Τελικά, η ζωή φαίνεται πως διαθέτει τους δικούς της ρυθμούς γι αυτό και όχι σπάνια συμβαίνει να αποκαθιστά κάθε βίαιη απόπειρα μετάβασης μιας κοινωνίας σ ένα άλλο επίπεδο, με τρόπο που χαρακτηρίζεται άδικος, σκληρός ή αποκρουστικός.
Κάθε πραγματική αλλαγή, τελικά, κάθε μετάβαση είναι τόσο αόρατη και σιωπηλή που σπάνια γίνεται αντιληπτή ακόμη και όταν ολοκληρώνεται και διαχέεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Άλλωστε τι είναι η καθημερινότητα αν όχι η απόφασή μας να υποτάσσουμε κάθε τι το διαφορετικό μέσα σ ένα πλαίσιο ασφάλειας, κανονικότητας, κατανόησης και εγγύτητας, ώστε, ενσωματώνοντάς το να το αντικρίζουμε πάντα από τόσο κοντά που να μην μπορούμε σχεδόν να το αναγνωρίσουμε στην πλήρη του διάσταση;
Γι αυτό και το ένστικτο του έρωτα, του θανάτου και της επιβίωσης είναι οι τρεις τοίχοι που μας περικλείουν, αν και πάντα παραμένει ένα διακριτό άνοιγμα που μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από την καταδυνάστευσή τους. Ακροβατούμε, όμως, διαρκώς στην τομή που συνδέει και διαχωρίζει το ατομικό από το κοινωνικό επίπεδο και κάποιοι από εμάς ονειρευόμαστε αλλαγές και μεταβάσεις, ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Αλλά, ποιοι υπερτερούν και ποιοι προοιωνίζουν το αύριο;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου