Τετάρτη 31 Μαΐου 2017

Ιδιωτικά χρόνια (Βιτάλι Μάνσκι)


Το ντοκιμαντέρ με τίτλο "Ιδιωτικά χρόνια" του Βιτάλι Μάνσκι σε σενάριο του Ιγκόρ Γιάρκεβιτς δεν μπορείς να το το πεις ακριβώς ταινία τεκμηρίωσης μιας και το υλικό με το οποίο τεκμηριώνει την αφήγησή της είναι περισσότερο ένα κολάζ κινούμενων και στατικών εικόνων της ίδιας βέβαια περιόδου που χρησιμοποιούνται όμως για να περιγράψουν μια γενική ιστορία. Το εγχείρημα είναι δύσκολο, καθώς εμπεριέχει την υπόνοια της προκατάληψης, ωστόσο είναι τόσο ευχάριστα και με ειλικρίνεια δοσμένο που τελικά κερδίζει την εμπιστοσύνη σου ολοκληρωτικά. Στην ταινία παρακολουθούμε- χρονιά χρονιά- την κοινή ζωή μιας γενιάς που γεννήθηκε όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μεγάλωσε σε μια εποχή τεράστιων αλλαγών και αναταραχών.
Αξίζει να αναφερθεί ότι για να ολοκληρώσει ο Βιτάλι Μάνσκι το εγχείρημα αυτής της φανταστικής βιογραφίας χρειάστηκε να επεξεργαστεί περισσότερες από πέντε χιλιάδες ώρες ερασιτεχνικών βίντεο και είκοσι χιλιάδες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν για "οικιακή χρήση". Το αποτέλεσμα είναι συγκινητικό.

Παρασκευή 26 Μαΐου 2017

Ηρακλής: Η ιδέα που σκότωσε την εταιρεία

Για μια ακόμα φορά ο Ηρακλής δίνει μια ανελέητη μάχη για την επιβίωσή του.Άοπλος, ανυπεράσπιστος  και παρατημένος απέναντι σ ένα πανίσχυρο απόστημα, εκλιπαρώντας για λίγη ευσυνειδησία από ανθρώπους που δε  διαθέτουν ούτε υποψία της, με έναν ιδιοκτήτη εξαφανισμένο ακόμα και από το νομικό του επιτελείο.  Για μια ακόμα φορά τρυπημένος από τη διοίκησή του, προδομένος από τον ιδιοκτήτη της ΠΑΕ , γίνεται ο αδύναμος κρίκος ενός συστήματος που θέλει να διατηρήσει τα υλικά του ανέπαφα. Δεν είναι ότι κανείς δεν αναγνωρίζει το δίκαιό του ούτε ότι πάση θυσία πρέπει να υποβιβαστεί . Είναι ότι πρέπει να σωθούν ο Αστέρας Τρίπολης, ο Λεβαδειακός και άλλες εξαρτημένες ομάδες ενός πρωταθλήματος γεμάτου από ομάδες χωρίς ιστορία.
Είναι ότι σε μια περίοδο που κυριαρχεί η εξαντλητική έλλειψη ρευστότητας, οι ζώνες επιρροής ενισχύονται συνεχώς με συνέπεια οι ανεξάρτητες  ομάδες να μη βρίσκουν καμιά θέση στο ποδοσφαιρικό στερέωμα, αν δεν διαθέτουν μια γερή οικονομική βάση.
Ας θυμηθούμε ξανά τι συνέβη το 2011: Αντί για πρόστιμο τότε που προέβλεπε ο κανονισμός για την πλαστή ενημερότητα , η ΕΠΟ επιβάλλει στον Ηρακλή την ποινή του υποβιβασμού, κανονισμός που άλλαξε την επόμενη χρονιά, αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο του να οδηγηθούν ιστορικές ομάδες στον αφανισμό για μερικές χιλιάδες ευρώ. Το κακό είχε γίνει. Ο Ηρακλής έφτασε στη Δ Εθνική καθαρός βεβαίως από χρέη, αλλά μέχρι να επιστρέψει ξανά στην πρώτη κατηγορία ήτανε και πάλι χρεωμένος. Πως έγινε αυτό με τόσο μικρά συμβόλαια στο ρόστερ του και απαγόρευση στις μεταγραφές παικτών άνω των 23 ετών, είναι κάτι που μόνο ο εξαφανισμένος ιδιοκτήτης του μπορεί να εξηγήσει.
Δυστυχώς, σήμερα, η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται, έστω κι αν αυτή τη φορά  στο μαρτύριο που περνά η ομάδα, φαίνεται να υπάρχει κάτι πολύ ηρωικό, που ξεπερνά το όρια των φιλάθλων της και ενισχύει κάπως τον στραπατσαρισμένο μύθο της.

Γιατί, μ αυτά και μ αυτά, ο Ηρακλής γίνεται μια ομάδα που κατοχυρώνεται στη συνείδηση των  Ελλήνων φιλάθλων ως  αυτή που πρώτον δεν πέφτει ποτέ αγωνιστικά και δεύτερον, δεν έχει συμμετοχή στο ποδοσφαιρικό παρασκήνιο.Γίνεται η ομάδα των τελευταίων ρομαντικών του ποδοσφαίρου, που βλέπουν μια μια τις αξίες τους να συνθλίβονται κάτω από τις ερπύστριες των ματωμένων μικροσυμφερόντων του ελληνικού ποδοσφαίρου. Όχι ότι κάτι τέτοιο  μπορεί να δώσει παρηγοριά στους οπαδούς του, που φέρουν τεράστια ευθύνη για το γεγονός ότι κανένας σοβαρός επιχειρηματίας δε θα  πλησιάσει ποτέ την ομάδα, αλλά όπως και να το δει κανείς είναι κάτι για την επόμενη ημέρα που έτσι κι αλλιώς θα ξημερώσει. Μέχρι τότε όμως οφείλει ο σύλλογος να δώσει μια διπλή δικαστική μάχη, μπροστά σε δικαστικούς λειτουργούς, ευτυχώς, ώστε αυτό που κέρδισε μέσα στα γήπεδα να το επικυρώσει με ατράνταχτα επιχειρήματα και στις δικαστικές αίθουσες. Μια νίκη, με την οποία, με εξαίρεση τους φιλάθλους της Θεσσαλονίκης, η πλειοψηφία των Ελλήνων φιλάθλων πιστεύω ότι θα χαρεί.

Το δάσος με τις σημύδες (Αντρέι Βάιντα)




Μακριά από τις τεκτονικές μετατοπίσεις  που προκάλεσαν στην πολωνική ιστορία τα κοσμοιστορικά γεγονότα του  β παγκοσμίου πολέμου και της πτώσης του κομμουνισμού, το «Δάσος με τις σημύδες» γεννήθηκε ως ένα λυρικό ποίημα του Αντρέι Βάιντα για τον πυρήνα των πραγματικών σχέσεων που παραμένει αδιατάρακτος όσο μεγάλες κι αν είναι οι συγκρούσεις που τις ταλανίζουν επιφανειακά.

  Ένας νεαρός άνδρας, χτυπημένος από τη φυματίωση, επιστρέφει στο επιστατικό που ζει ο μονόχνοτος αδελφός του μαζί με τη μικρή κόρη του για να ζήσει τις τελευταίες του ημέρες.
Μέσα σ αυτό το ειδυλλιακό και πολύχρωμο τοπίο, που κυριαρχεί ένα εκστατικό δάσος με σημύδες  , και τις αντίστοιχες μεταμορφώσεις που επιφέρει η εναλλαγή των εποχών στα συναισθήματα των ανθρώπων, να βρίσκονται στην πλήρη ζωτικότητά τους, ο νεαρός φυματικός ονειρεύεται να ζήσει έντονα την κάθε μια από τις στιγμές που του απομένουν. Από την άλλη,  ο μεγάλος αδελφός, βασανισμένος κι αυτός από μια συντριπτική απώλεια, αδυνατεί να καταλάβει τη δύναμη και το σθένος του μικρότερού του αδελφού.



                                                    

Στάχτες και διαμάντια (Ashes and Diamonds 1958)


Για πολλούς θεωρείται η καλύτερη ταινία του Αντρέι Βάιντα. Για τον Φράνσις Φορντ Κόπολα και τον Μάρτιν Σκορσέζε, μια από τις καλύτερες  όλων των εποχών. Το φιλμ, που βασίζεται σε βιβλίο του Γιέρζι Αντρεζιέφσκι, διαδραματίζεται την τελευταία ημέρα του Β. Παγκοσμίου Πολέμου και αποτελεί, σύμφωνα με τον Πολωνό σκηνοθέτη, μια μελαγχολική ελεγεία για το τέλος των ψευδαισθήσεων και την ιδεολογική  σύγχυση που βίωναν οι συμπατριώτες του εκείνη την περίοδο . Στο σενάριο της ταινίας, που αποτελεί το τρίτο και πιο αμερόληπτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας (A Generation 1956, Canal 1957), παρακολουθούμε δύο στρατιώτες που έχουν αναλάβει την αποστολή να δολοφονήσουν τον τοπικό ηγέτη του κομμουνιστικού καθεστώτος, με τον ένα από τους δύο να να καταβυθίζεται σ ένα κόσμο ονειροπολήσεων σχετικά με το μέλλον της Πολωνίας και αναπόλησης των χαμένων του συμπολεμιστών, αμφιβάλλοντας στο τέλος ανοιχτά για τη σκοπιμότητα της αφαίρεσης κάθε ανθρώπινης ζωής. Η ταινία "Στάχτες και Διαμάντια" ξεχωρίζει για την ευαισθησία με την οποία προσεγγίζει το εμφύλιο δράμα του πολωνικού λαού, ο οποίος   κατά τη διάρκεια του μεγάλου πολέμου βρέθηκε μεταξύ των διασταυρούμενων πυρών της Ναζιστικής Γερμανίας  και της Σοβιετικής Ένωσης. Ταυτόχρονα, όμως με την πολιτική ανάγνωση μιας κινηματογραφικής γραφής που διαθέτει ένα αξεπέραστο ύφος με στοιχεία μπαρόκ και ποιητικού ρεαλισμού, και μια δόμηση που παραπέμπει περισσότερο σε αμερικανικό παρά ευρωπαϊκό σινεμά, χωρίς ωστόσο να χάνει την ευρωπαϊκή της ευαισθησία, εξελίσσεται κι ένα καταδικασμένο Love story, το οποίο δίνει στην ταινία μια χροιά εντελώς σπαρακτική.

Κυριακή 21 Μαΐου 2017

Νόμος Περί Τέκνων (Ίαν ΜακΓιούαν)

Υπηρετώντας με μαζοχιστική αυταπάρνηση τη θρησκεία των γονιών του, λίγους μήνες πριν την ενηλικίωσή του, ένα παιδί, με πλούσια γκάμα ψυχικών τραυμάτων, και επισκιασμένες καλλιτεχνικές αρετές,  αποφασίζει να μην αποδεχτεί τη θεραπεία που του συνιστούν οι γιατροί για να σώσει τη ζωή του . Αν και δεν υπάρχει τίποτα που να τον διασκεδάζει περισσότερο από μια καλή ανταρσία,  στην πραγματικότητα, ο 17χρονος Άνταμ δεν κάνει καμιά απολύτως προσπάθεια για να αντιμετωπίσει την καταδυναστευτική φύση της κοινότητάς του.  Προκειμένου λοιπόν να καταλήξει σε μια απόφαση, η διακεκριμένη νομικός Φιόνα Μέι που εκδικάζει στο δικαστήριο υποθέσεις που εμπίπτουν στο οικογενειακό δίκαιο επισκέπτεται στο νοσοκομείο το 17χρονο αγόρι που αρνείται τη θεραπεία. Η συνάντηση τους, εκτός του ότι θα ξυπνήσει τη λυσσαλέα δίψα για ζωή του νεαρού Άνταμ, θα θέσει στο επίκεντρο της υπέροχης γραφής του Ίαν Μακ Γιούαν ένα αμείλικτο ερώτημα: είναι πάντα, η ελευθερία της βούλησης και της έκφρασης, λιγότερο επικίνδυνες από τη θρησκεία;

Παρασκευή 12 Μαΐου 2017

Ο Επιφανής Πολίτης (The Distinguished Citizen)


Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Αργεντινός συγγραφέας, Ντανιέλ Μαντοβάνι, ο οποίος ζει
 στην Ευρώπη εδώ και τριάντα χρόνια, δέχεται την πρόσκληση του Δημάρχου του Σάλας, του χωριού όπου γεννήθηκε και δεν έχει επισκεφθεί από τότε που ήταν νέος, προκειμένου να το επισκεφθεί και να ανακηρυχθεί επίτιμος πολίτης. Επιστρέφοντας στον τόπο του, που αποτελούσε μοναδική πηγή έμπνευσης για όλα τα βιβλία του, ο Μαντοβάνι αντί να νιώσει θριαμβευτής θα έρθει αντιμέτωπος με την μικροψυχία και την αρνητική πλευρά των ντόπιων, επιβεβαιώνοντας στο έπακρο τη θρησκευτική ρήση τού "ουδείς προφήτης στον τόπο του".

Το δυνατό χαρτί της ταινίας των Γκαστόν Ντουπρά και Μαριάνο Κον είναι ξεκάθαρα το πολύ πρωτότυπο και καλοδουλεμένο σενάριό της που συνδυάζει τη σάτιρα με το δράμα, έχοντας στο επίκεντρό της έναν εξαιρετικά πολύπλευρο και ενδιαφέροντα χαρακτήρα, που πέφτει στην αρένα της ζηλοφθονίας και της μικροψυχίας όσων έμειναν σκαλωμένοι σε μια μίζερη επαρχιώτικη καθημερινότητα , όχι για να αποδείξει την αισθητική του ανωτερότητα, αλλά για να αντιμετωπίσει την δική του, προσωπική  κρίση έμπνευσης και ηλικίας.

Κουφάρι τρένου στη Δυτική Θεσσαλονίκη


Τρίτη 9 Μαΐου 2017

Ξανάνιωμα

Painting: Tara Pasher

Προτού ακόμα οι Φαραώ, με τη μεγαλοπρεπή ασχημοσύνη τους , και την αταβιστική λαμπρότητα που τους διέπνεε, αποκρυσταλλωθούν ως οντότητες από την ιστορία, στα βασίλεια της διασπασμένης ακόμα Αιγύπτου υπήρχε μια αδιαπραγμάτευτη συνθήκη. Όταν ο βασιλιάς έβγαζε την πρώτη άσπρη τρίχα στο κεφάλι του ήταν υποχρεωμένος, όχι απλά να καθαιρεθεί από το αξίωμά του, αλλά να οδηγηθεί σε εκτέλεση, σε κοινή θέα μάλιστα από τον ιερέα του βασιλείου. Για να παρατείνουν όμως οι βασιλείς το χρόνο ζωής που τους απέμενε, κι αφού οι καθρέφτες δεν είχαν ακόμη εφευρεθεί, χρησιμοποιούσαν κάποια από τις πιο έμπιστες υπηρέτριές τους προκειμένου να ξεριζώσουν κάθε άσπρη τρίχα που θα εμφανιζόταν στο κεφάλι τους προτού γίνει αντιληπτή από τα μάτια κάποιου.
Παρότι από τότε έχουν περάσει μερικές χιλιάδες χρόνια , και κανείς πια δεν οδηγείται σε δημόσια εκτέλεση λόγω γήρατος, στην ουσία τα πράγματα δε διαφέρουν πολύ για τη σημερινή γενιά των πενηντάρηδων, που έχουν μείνει ή κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εργασία. Γι αυτό και οι προσπάθειές τους, να ξεγελάσουν τα μάτια του αδέκαστου χρόνου, εκτός από συγκινητική ανασφάλεια και μετεφηβική ματαιοδοξία φανερώνουν και ένα κομμάτι του σύγχρονου ενήλικου ανθρώπινου δράματος. Ότι μαζί με το αξιοπρεπές άσπρισμα των μαλλιών χάνεται κι ένα μέρος της ανθρωπιάς μας, όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα από τη συμπόνια του ενός για την κατάσταση του άλλου..

Σάββατο 6 Μαΐου 2017

Πως να αντέξεις το ταξίδι

Ζόρικο πράγμα να μεγαλώνεις το παιδί που υπήρξες. Ζόρικο και για μένα που υπήρξα παιδί με αδικαιολόγητες εμμονές, εξωπραγματικές φιλοδοξίες και ουτοπικά όνειρα. Ένα παιδί που λύγισε από το βάρος του προορισμού και που σχεδόν συντρίφθηκε κατά το πέρασμα από τον κόσμο της φαντασίας σε εκείνον της πραγματικότητας. Κι αν τώρα παίρνω τον ίδιο δρόμο αντίστροφα για να βρεθώ ξανά στον κόσμο της φαντασίας και να συναντήσω μια εκδοχή του παιδιού που ταλαιπώρησα όσο κανέναν άλλο, είναι γιατί, έχω πάντα στις φτωχές αποσκευές μου μια παραφρασμένη ρήση του Ντέιβιντ Λιντς, που αν την είχα γνωρίσει νωρίτερα θα ήτανε πραγματικό βάλσαμο για την ψυχή μου: «Δεν μπορείς να κάνεις κάτι για τα χρήματα, τη δόξα ή για κάποιον άλλο λόγο. Πρέπει να είσαι ερωτευμένος με αυτό, να είσαι έμπλεος ενθουσιασμού. Διαφορετικά, δε θα αντέξεις το ταξίδι».

Δευτέρα 1 Μαΐου 2017

Paterson-Sketch

Ένα σκίτσο μου από την ταινία «Paterson» του Τζιμ Τζάρμους.
Δυο ποιητές συναντιούνται τυχαία σ ένα παγκάκι. Ενώ ο ένας ζει για την ποίηση, ο άλλος είναι έτοιμος να την εγκαταλείψει, βάζοντας μπροστά τη μηχανή του αυτοοικτιρμού. Όμως τελικά όλα αλλάζουν όταν , χάρη στη διαίσθηση του μεσήλικα, ο νεαρός αρχίζει να ανακαλεί διάφορες μικρές απολαύσεις που του είχε χαρίσει η τέχνη του.