Σάββατο 2 Οκτωβρίου 2010

Κούβα: Ένα νησί που κρατά την αναπνοή του


Σε φάση ακραίας αν και άγονης περισυλλογής, με θορυβώδεις κρίσεις αυτοκριτικής μοιάζει να εισέρχεται ο Φιντέλ Κάστρο. Βέβαια, σε τέτοιου είδους υπαρξιακές καταστάσεις, και η ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο και η συγκυρία. Σ αυτές τις ατραπούς, η είσοδος μοιάζει να είναι περισσότερο προσδιορίσιμη από την έξοδο που πάντα επιφυλάσσει αρκετές εκπλήξεις. Έτσι, δεν είναι καθόλου ορατό το τι πρέπει να περιμένουμε ακόμα από τον πάλαι ποτέ ισχυρό άνδρα της κουβανικής επανάστασης που το τελευταίο διάστημα κάθε φορά που ανοίγει το στόμα του παράγει διεμβολιστικά γεγονότα. Από το χλιαρό Mea Culpa που εξέπεμψε πριν από μερικές εβδομάδες για την κρατικά διαχεόμενη ομοφοβία που κυριάρχησε για δεκαετίες στη χώρα του μέχρι την σοκαριστική παραδοχή στον γνωστό δημοσιογράφο Jeffrey Goldberg ότι «το κουβανικό μοντέλο δε λειτουργεί πια ούτε για μας» ο Κάστρο διήνυσε σε λίγες μόλις ημέρες μια πορεία δεκαετιών εθελοτύφλωσης.

Απομένει ίσως μια θεαματική στροφή του προς τη θεία πρόνοια για να ολοκληρωθεί η φαρσοκωμωδία του κρατικού καπιταλισμού που θα μπορούσε να έχει ως κεντρικό του πυρήνα το ερώτημα "αφού τίποτα δεν λειτουργεί, γιατί τιμωρείτε το λαό σας και δεν προβαίνετε στις απαιτούμενες αλλαγές;”.

Oι ισχνές ανταποκρίσεις από την Κούβα, κυρίως διαφωνούντων bloggers, που δίνουν μάχη με το χρόνο και τις βαρύθυμες τεχνολογικές υποδομές, περιγράφουν την απόλυτη στασιμότητα.
Οι όμορφες και ελπιδοφόρες θεωρίες του επιστημονικού σοσιαλισμού των Μαρξ και Ένγκελς συναντούν την πραγματοποιήσιμη ουτοπία του Λένιν σ ένα ονειρόδραμα που σκύβει ταπεινά το κεφάλι του μπροστά στη αναμφισβήτητη, μίζερη και αναντάλλακτη πραγματικότητα.
Εξάλλου, εδώ και καιρό το κράτος στην Κούβα έχει χάσει την ανθρωπιά του το χαμόγελό του και την πρωταρχική του αποστολή. Μοιάζει πια με μια απαρχαιωμένη κατασκευή, που δεν εμπνέει κανέναν απολύτως, όπως λειτουργεί ως ένα όργανο επιβολής μιας ιδεολογίας που διαβρώθηκε ελλείψει ανοιχτών πόρων.

Θυμόμαστε ότι κάποτε στοιχειοθετούσε ο Κάστρο τις διώξεις, τις εκκαθαρίσεις και τις μακρές ποινές με το ιστορικό σκεπτικό πως η χώρα του βρισκόταν σε διαρκή πολιορκία ώστε να επιβάλλεται η λήψη τέτοιων ακραίων αποφάσεων. Σήμερα όμως που πια ο καπιταλιστικός κόσμος μοιάζει να μην ασχολείται με το καθηλωμένο νησί κανείς δεν τολμάει να αναλάβει την πρωτοβουλία του αυτονόητου, να βγάλει τους Κουβανούς από το υπόγειο του Underground και να φέρει αλλαγές. Η Κούβα πάσχει από έλλειψη κίνησης και ενδιαφέροντος. Οι πολιτικοί της άρχοντες έχοντας πειστεί για την αναγκαιότητα των αλλαγών δεν μπορούν να πάνε κόντρα στη φύση τους. Ο λαός της έχει χάσει τα αντανακλαστικά του, και μοιραία δεν αντιδρά σε τίποτα, αποδεχόμενος σχεδόν μοιρολατρικά την τραχύτητα αυτής της βαλτώδους ακινησίας. Η αριστερή στροφή στην Λατινική Αμερική των τελευταίων ετών συμβάλλει στον συλλογικό περισπασμό έναντι οποιασδήποτε υπόνοιας ιδεολογικής μοναξιάς.

Βέβαια, είναι κατανοητό, ότι θα ήταν δύσκολο να εισηγηθεί αυτές τις αλλαγές ο ίδιος ο Φιντέλ Κάστρο, ο άνθρωπος που επαίρεται ότι επιβίωσε από τον ασφυκτικό κλοιό αρκετών Αμερικανών προέδρων. Από την άλλη ο μικρότερος αδελφός του Ραούλ μοιάζει με τον ηλικιωμένο που θα προτιμούσε να περάσει την τρίτη φάση της ζωής του μάλλον ψαρεύοντας σε κάποιο μαγευτικό όρμο της Αβάνας, μακριά από τις σκοτούρες της πολιτικής. Αναντίλεκτα αν δεν αναλαμβάνει ούτε η κοινωνία ούτε η πολιτική ηγεσία την ευθύνη των αλλαγών, αυτές αποκλείται να επέλθουν με μη εκρηκτικό τρόπο. Οι σπασμωδικές στρατηγικές του στυλ, ότι αποσυμφορίζουν τον δημόσιο τομέα απολύοντας ένα εκατομμύριο δημοσίους υπαλλήλους, χωρίς να έχουνε προηγουμένως εξασφαλίσει την ύπαρξη μιας στοιχειώδους αγοράς, που θα μπορούσε να απορροφήσει όλους αυτούς τους ανθρώπους, προμηνύουν ένα δραματικό και όχι φιλήσυχο τέλος του φιλόδοξου πολιτικού εγχειρήματος. Η κουβανική κοινωνία βυθίζεται στη ανία και την αδιαφορία μιας έλλειψης ενδιαφέροντος για οτιδήποτε παραγωγικό. Απέχοντας μόλις μια ανάσα από τις εξελίξεις, θετικές ή αρνητικές, διψά για αλλαγές, που θα τις επιτρέψουν να αναπνεύσει και να διατηρήσει τις όποιες κατακτήσεις 5 δεκαετιών στο πλαίσιο μιας ελεύθερης και ενεργητικής κοινωνίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου