Χονδρεμπόριο ελπίδας

Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του διευθυντή νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης να αποκαθηλώσει τα θρησκευτικά σύμβολα από τους τοίχους του ιδρύματος ώστε να αναρτήσει στη θέση τους μερικά σύγχρονα έργα τέχνης και πίνακες ζωγραφικής, έλαβε χώρα στην συμπρωτεύουσα μια από εκείνες τις «όμορφες», σύντομες, «προοδευτικές» συζητήσεις που δικαιολογούν το βαθύ τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει η πόλη τα τελευταία χρόνια.

Οι επικριτές της κίνησης απορούν με την τόλμη του και διαμαρτύρονται: Μα πως είναι δυνατόν λένε να έχει κάνει κάτι τέτοιο. Δεν λογάριασε ούτε καν το θρησκευτικό αίσθημα των ασθενών;
Είναι μια εκπομπή στην δημοτική τηλεόραση Θεσσαλονίκης, κι εγώ ένας από τους πέντε δέκα βαριά βαριά θεατές της. Γίνομαι μάρτυρας της απίστευτης ταύτισης θέσεων, δημοσιογράφου και καλεσμένων, γύρω από το αδικαιολόγητο της στάσης του διευθυντή, ακούγοντας από το στόμα έγκριτου καθηγητή κοινωνιολογίας ελληνικού πανεπιστημίου ότι τα σύμβολα δεν αποκαθηλώνονται επειδή ασκούν τρομακτική επιρροή στους ανθρώπους.
Θα σκεφτόταν κανείς, ότι μπορεί να κούρνιασε τρυφερά η εκκλησιαστική τάξη όλους αυτούς τους μήνες στον ίσκιο της, αλλά τώρα επιστρέφει δριμύτερη για να μας θυμίσει ποιος είναι ο ιδεολογικός και πνευματικός πνεύμονας του τόπου. Και σ αυτήν δεν περιλαμβάνονται μόνο άνθρωποι του κλήρου, αλλά δυστυχώς και εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, όσο και των τριών εξουσιών.

Θέλει μάλιστα η εκκλησιαστική ιεραρχία να έχει λόγο και στην ύλη που θα περιλαμβάνουν τα βιβλία των Νέων Ελληνικών, της Ιστορίας και των θρησκευτικών, καθώς υπέπεσε στην αντίληψή της ότι υπάρχουν στα βιβλία αυτά αναφορές που μειώνουν τον κλήρο.
Δείγματα ενός καθαρού ξεθαρρέματος που θα έχει σύντομα συνέχεια. Δείγματα του ότι η κρίση όχι μόνο δεν μας άλλαξε, όχι μόνο δεν μας έστρεψε προς τα φωτεινά μονοπάτια της λογικής, αλλά πιθανώς και να έχει ενσπείρει βαθιά μας τους σπόρους ενός νέου μοιρολατρικού κύκλου.
Καθώς, λοιπόν, η κρίση προσπερνάει, τουλάχιστον τα χοντρά κομμάτια της, και η απογοήτευση των προηγούμενων μηνών τείνει να μετατραπεί σε μια ξεπουπουλιασμένη πουλάδα που ονομάζουν χάριν ευφωνίας αισιοδοξία, θα εμφανιστούν και πάλι στην πιάτσα οι σωτήρες της ανθρώπινης ψυχής, που με τα σύμβολά τους οδήγησαν μεταξύ άλλων τη χώρα στο θλιβερό προνόμιο του να διαθέτει μόνο ένα 5% των πολιτών της που να ασχολείται ενεργά με θέματα που άπτονται του πολιτισμού, σύμφωνα με έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας την τρέχουσα εβδομάδα.
Υπό τις παρούσες συνθήκες λοιπόν, τα έργα τέχνης στους τοίχους ενός νοσοκομείου που κοσμούνταν μέχρι σήμερα από ασκητικές μορφές μαρτύρων θίγουν απόλυτα στερεοτυπικές αντιλήψεις αιώνων που μας έφεραν εδώ που είμαστε, άρα καινοτομούν και προάγουν το πνευματικό ανθρώπινο ενεργητικό. Όμως αποτελούν και την ομορφιά που παράγει δυσοίωνες σκέψεις και ανασφάλεια, απέναντι στην μιζέρια που παράγει αισιοδοξία και σιγουριά. Έτσι, ακόμα και οι ασθενείς έχοντας μάθει να αντλούν δυνάμεις από εικόνες που τους κοιτάζουν κατάματα άλλοτε με δριμύτητα και άλλοτε με οίκτο, στυλώνουν τα πόδια τους απέναντι στην προέλαση του ωραίου. Έχοντας μάθει από τα σχολεία και τις οικογένειές τους ότι η πίστη ιαίνει , αποκαθιστά, σώζει, βολεύονται στο μαλακό μαξιλαράκι της απροσπάθειας που τυχαίνει νά έχουν πάντοτε εύκαιρο μαζί τους.

Δεν αναγνωρίζουν όμως καμιά άλλη πίστη εξόν της θεολογικής. Άλλωστε, ούτε η πίστη στη ζωή, ούτε η πίστη στην ομορφιά, ούτε η πίστη στην αγάπη, την επιστήμη, τις εσώτερες δυνάμεις του ανθρώπου, θαυματοποιούν γι αυτούς. Έτσι ξέρουν. Καμιά τους δεν αρκεί για να γεμίσει τις ψυχές τους όσο η επιβλητική και ξύλινη παρηγοριά που τους δίνει η κατανοητή εικόνα ενός άγιου γέροντα. Έτσι έμαθαν και είναι δύσκολο να ξεμάθουν. Αυτός είναι ο πολιτισμός μας για αυτούς, όλα τα υπόλοιπα είναι ξενόφερτα σύμβολα της ισοπεδωτικής παγκοσμιοποίησης. Αν όμως ο κόσμος χρειαζόταν πραγματικά μερικά νέα σύμβολα που θα κινητοποιήσουν τους τροχούς του προς το μέλλον, δεν θα ήταν καθόλου περιττή μια ορθολογική ανάλυση κάποιων θεμάτων. Όπως για παράδειγμα των θεραπευτικών δυνατοτήτων της πίστης. Αυτό πρέπει να συμβεί για να ακούσουν οι πολίτες, κυρίως οι ασθενείς, από χείλη έγκριτα ότι η αυθυποβολή δεν αποτελεί θαύμα, αλλά μια καταγεγραμμένη δυνατότητα του ανθρώπινου νου. Κι ότι αυτό μπορεί να γίνει και με άλλες εικόνες, πιο όμορφες, πιο ελπιδοφόρες, πιο οικουμενικές, πιο εξυψωτικές. Επίσης ότι η ανάγκη του να πιστεύει κανείς σε μια υπέρτατη δύναμη μπορεί να λειτουργήσει και αυτόνομα, αυθύπαρκτα, ανεξάρτητα από την επίδραση των χονδρεμπόρων ελπίδας της εκάστοτε θρησκείας.

Εξάλλου, η απελευθέρωση από φόβους και ηθικοπλαστικές δεσμεύσεις αποτελεί ένα διαχρονικά επίκαιρο γιατρικό, διαβεβαιώνουν οι επιστήμονες του κλάδου της ψυχικής υγείας. Όπως και η δυνατότητα της ζωής όταν αντιμετωπίζεται από τον ελεύθερο άνθρωπο ως ένα πεδίο χαράς, δημιουργίας, προσφοράς και εξέλιξης αντί για μια παλαίστρα ηθικών δοκιμασιών που οδηγούν στην κατάκτηση ενός αμφιλεγόμενου μεταφυσικού τροπαίου, είναι μια σταθερά υγείας, σωματικής και πνευματικής.