Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

Η αραβική "άνοιξη" των δικτύων


Για την περίφημη «άνοιξη» των αραβικών χωρών της Β. Αφρικής, στις οποίες ξεδιπλώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα ένα ιστορικό γαϊτανάκι κοινωνικών εκρήξεων και επαναστάσεων, έχουν χυθεί τις τελευταίες εβδομάδες τόνοι δημοσιογραφικού μελανιού και εκατοντάδες πληκτρολόγια έχουν πάρει «φωτιά».

Αυτό το σπάνιο για την περιοχή κοινωνικό φαινόμενο, που ξεκίνησε από μικρούς πυρήνες εξέγερσης , τους οποίους η κυβέρνηση της Τυνησίας απέτυχε να εξουδετερώσει εν τη γενέσει τους και που μεταφέρθηκε αυτούσιο σε γειτονικές χώρες βρίσκεται σήμερα σε πλήρη ισχύ, ακολουθώντας διαδρομές που κάθε εχέφρων νους θα ήθελε να είχαν αποφευχθεί.

Κι ενώ το φάντασμα του εμφυλίου πολέμου που πλανιόταν πάνω από τη Λιβύη, πήρε τελικά σάρκα και οστά, οι περιγραφές του χάους που επικρατεί στις διαφιλονικούμενες πόλεις με στρατηγική και οικονομική σημασία, όπως μεταφέρονται από τους πολεμικούς ανταποκριτές, καταδεικνύουν τις διαστάσεις ενός απρόβλεπτου πολέμου με ανυπολόγιστες συνέπειες και εξελίξεις στον οποίο δεν χωρούν προγνωστικά και ανέξοδες κρίσεις.

Η σύγχυση άλλωστε που επικρατεί ακόμα και στις τάξεις της διατλαντικής συμμαχίας είναι αρκετή για να περιγράψει το πόσο άσχημα είναι σήμερα μπερδεμένο το κουβάρι της λιβυκής εξέγερσης.

Λόγοι αισιοδοξίας για άμεση κατάπαυση του πυρός δεν συντρέχουν, καθώς ακόμα και οι ίδιες οι συμμαχικές δυνάμεις που ενεπλάκησαν στον πόλεμο για την προστασία των άμαχων πληθυσμών αναπτύσσουν διχαστικές τάσεις και μια ανυπόφορη για την περίσταση διγλωσσία. Έτσι, οι επιτελείς του ΝΑΤΟ, αρνούνται πεισματικά να δεσμεύσουν την συμμαχία στην υπηρεσία μιας φανερής αποστολής εξοπλισμού των αντιπάλων του Μουαμάρ Καντάφι, την ώρα που οι χώρες που έχουν αναλάβει να εκτελέσουν το στρατιωτικό σκέλος της αεροπορικής επιχείρησης κατακυριεύονται από πραγματικές αμφιβολίες σχετικά με τη σκοπιμότητα της ανατροπής του Λίβυου ηγέτη, μ αυτόν τον τρόπο. Έτσι η ισχύς εν τη ενώσει για τις μεγάλες αεροπορικές πολεμικές μηχανές των συμμαχικών χωρών ψαλιδίζεται καθημερινά μέσα σ έναν κυκεώνα αντιρρήσεων και αμφιβολιών, με φόντο τα πετρελαϊκά συμβόλαια και τις συμφωνίες ενεργειακής τροφοδοσίας της Δύσης. Αμφιβολίες λοιπόν και δισταγμοί, οι οποίες έχουν στον πυρήνα τους δύο διακριτές παραμέτρους: η πρώτη αφορά στις στενές διακρατικές σχέσεις που έχουν αναπτύξει οι ηγέτες πολλών χωρών με τον Μουαμάρ Καντάφι στη βάση μιας ενεργειακής πολιτικής που σκόπευε στην απεξάρτηση των χωρών αυτών από τους συνήθεις παρόχους ενέργειας και τη δημιουργία πληθώρας επιλογών για την αποφυγή εξαρτήσεων που υπονομεύουν την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια κάθε χώρας. Η δεύτερη παράμετρος που εμποδίζει την συμμαχία να κοιτάξει απευθείας στα μάτια με αποφασιστικότητα τον Λίβυο συνταγματάρχη ζωντανεύει τους φόβους των ευρωπαϊκών κρατών και των Αμερικανών για πιθανή εμπλοκή στελεχών της Αλ Κάιντα και της Χεζμπολά στο πλευρό των εξεγερμένων Λίβυων.

Στην Ελλάδα, αυτός ο εμφύλιος πόλεμος που συντελείται σε μια μεσογειακή χώρα, σχετικά κοντινή, πέρασε σχεδόν απαρατήρητος. Στην πραγματικότητα, ακολούθησε, όπως συμβαίνει συνήθως, την φθίνουσα πορεία που έδωσαν σταδιακά στο θέμα τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης.
Εδώ, τα προβλήματα είναι αρκετά διαφορετικά και πολύ δύσκολα επιτρέπουν σε κάποιον πολίτη να σηκώσει κεφάλι και να ασχοληθεί με κάποιο ζήτημα που δεν άπτεται της φορτισμένης καθημερινότητάς του.

Η συνειδητοποίηση ωστόσο ενός ιστορικού γεγονότος, όπως είναι ο κοσμογονικές κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται στο αραβικό βορρά της Αφρικής έχει χαραχθεί. στην συλλογική μας μνήμη, μαζί με εκατοντάδες άλλες χρήσιμες ή ανούσιες εγχαράξεις. Ωστόσο, προβληματισμό και διάθεση για περισυλλογή προκαλεί το γεγονός της ήπιας επίδρασης όλων αυτών των μεγάλων αλλαγών στο ευρωπαϊκό κοινό, καθώς και της απουσίας κάθε διαδραστικής αντίδρασης.


Στην γηραιά ήπειρο, η «άνοιξη» των αραβικών χωρών της Β. Αφρικής αντιμετωπίστηκε σαν μια μικρογραφία του γαλλικού Μάη, η οποία έγινε με την βοήθεια των κοινωνικών δικτύων. Πρόκειται όμως για μια επιδερμική προσέγγιση που αποκαλύπτει μόνο τη μισή αλήθεια σχετικά με τον ρόλο των δικτύων.

Στην πραγματικότητα, μέσα από τα πρόσφατα γεγονότα, τα κοινωνικά δίκτυα αναδείχθηκαν σε σημαντικό πολιτικό παράγοντα, βάζοντας με αυτοπεποίθηση την σφραγίδα τους στον σύγχρονο κόσμο και επιδεικνύοντας μια δύναμη ισχύος που κινητοποιεί και δραστηριοποιεί τους ανθρώπους στο όνομα αποξεχασμένων και σχεδόν ουτοπικών μέχρι μια εποχή διεκδικήσεων. Αλλά από την άλλη μεριά είναι τα ίδια δίκτυα με τις ίδιες εφαρμογές και υπηρεσίες που γαληνεύουν και καθησυχάζουν τους ανθρώπους της Δύσης, δημιουργώντας μια αποστασιοποίηση από τις δραματικές εξελίξεις που συντελούνται σε μακρινές από αυτούς κοινωνίες. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος που τελικά ισοσκελίζουν την πραγματική συμβολή των κοινωνικών δικτύων στην γέννηση γεγονότων που συνεισφέρουν στην αέναη ροή της ιστορίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου