Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

Πέτρινο Τραγούδι (Μυθιστόρημα του Ian Banks)







Η κατάπαυση του πυρός είναι μια συνθήκη που ανασύρει στην επιφάνεια τα υπολείμματα μιας φρικτής πραγματικότητας, όπου κυριαρχούν η μυρωδιά του θανάτου μαζί με εικόνες ανείπωτης ισοπέδωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι όμως και η απαρχή μιας περιόδου εξίσου αφόρητης και φρικτής με εκείνης του πολέμου, όπου η εξαχρείωση των ηθών και η άναρχη βία, εξισορροπούν με τη απελπισμένη ισχύ των δυσλειτουργικών καπνισμένων κανών και την υπέρβαση εξουσίας, βυθίζοντας τους άβουλους πρωταγωνιστές της σε μια δίνη από αδικαιολόγητους σκοτωμούς και ανεξέλεγκτη σκληρότητα.

Μυθιστόρημα με την βαρυσήμαντη υπογραφή ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς, του Σκωτσέζου, Ίαν Μπανκς, που γράφτηκε το 1997, το «Πέτρινο τραγούδι» έχει ως βασικούς πρωταγωνιστές του τους ενοίκους ενός παλιού αρχοντικού κάστρου που πέφτει στα άγαρμπα χέρια μιας οπλισμένης συμμορίας που διοικείται από μια αμφιλεγόμενη υπολοχαγό, αγνώστων λοιπών στοιχείων.
Την ίδια ώρα ένοπλες συμμορίες, λυμαίνονται τους δρόμους, σκορπώντας τον τρόμο και τον θάνατο σε όσους τύχει να μπλέξουν στα πόδια τους. Ο πόλεμος μοιάζει να έχει τελειώσει, ή μήπως δεν τελειώνει ποτέ ο πόλεμος και απλώς αναδιπλώνεται και μεταμορφώνεται σε νέες μορφές βίας; η ανθρωπιά έχει χαθεί, η αλληλεγγύη μοιάζει με παράδοξη ουτοπία και η ωμότητα είναι ο μόνος δοκιμασμένα ασφαλής δρόμος για όσους επιδιώκουν την επιβίωσή τους. Μέσα, όμως, σ αυτή τη δυσώδη και ζοφερή πραγματικότητα, υπάρχουν και άνθρωποι καλοθρεμμένοι, εκλεπτυσμένοι, καλλιεργημένοι, γεμάτοι απόκρυφες αναμνήσεις, εξεζητημένες δεξιότητες και ένοχα μυστικά αν και όχι απαραίτητα πιο ευαίσθητοι ή καλόψυχοι από τους υπόλοιπους τους τραχείς και ωμούς ανθρώπους της βιομέριμνας, πρόσωπα αριστοκρατικής προέλευσης που διαθέτουν ένα αμφιλεγόμενο κίνητρο για ζωή και έχουν πολλούς λόγους για να αναπολούν μια περασμένη ζήση βυθισμένη στην ερωτική αποχαλίνωση, την τρυφηλότητα, την θεσμοθετημένη ανευθυνότητα και την απόλαυση της καθημερινής μικροεξουσίας.
Από καθαρή αδυναμία κι όχι από πίστη σε κάποιες αρχές και αξίες, οι ήρωες του Μπανκς δεν αρνούνται την ταυτότητά τους για να επιβιώσουν, αντίθετα γίνονται παθητικοί αποδέκτες μιας ανεξάντλητης βίας, ματώνουν και πονάνε, κρατούνται δέσμιοι και βασανίζονται, μεταφέρονται από εδώ και από εκεί γιατί είναι ανίκανοι να απελευθερωθούν ή ακόμα και να πάρουν μια απόφαση κινητοποίησης, ή να δράσουν και να αντισταθούν.
Με αυτό το μυθιστόρημα ο Ίαν Μπανκς, επεκτείνει την πανθομολογούμενη εμμονή του για συγγραφική βελτίωση, εκτινάσσοντας τη λογοτεχνική διάσταση της γραφής σε απλησίαστα ύψη. Η γλώσσα του είναι καθηλωτική από μόνη της, μια αυτόφωτη ύπαρξη, αυτόνομη και χορταστική, κάτι ανάμεσα σε λυρική ποίηση και καθημερινή πρόζα του δρόμου, που σε ταξιδεύει στις εφιαλτικές παραστάσεις που γεννούν οι καλοδιαλεγμένες λέξεις που απογειώνουν την υποδειγματική και αβίαστη ρευστότητα των εκφραστικών μέσων ενός μεγάλου λογοτέχνη.

Στο βιβλίο, θίγονται ζητήματα όπως η ερωτική επιθυμία, η ζήλια, η απόγνωση, η εμπιστοσύνη, η προδοσία και το καθήκον, ως διασταυρούμενες διαστάσεις της ανθρώπινης φύσης, που θεριεύει ή ημερεύει προσαρμοζόμενη πάντα στο φυσικό περιβάλλον.
Είναι βιβλίο σκληρό και ποιητικό ταυτόχρονα, με τεράστιες αφηγηματικές αρετές και τολμηρή κριτική διάθεση, που παραβιάζει, χωρίς να σου προκαλεί ενόχληση, τη μεγάλη αρχή της οικονομίας στο γράψιμο για να ελιχθεί ανάμεσα σε θέματα καθημερινής τρέλας και ιστορικής σπουδαιότητας και να εξελίξει την παράδοση της κλασικής λογοτεχνίας, περιγράφοντας ένα θρηνητικό αιματοβαμμένο όργιο, μία πέτρινη ελεγεία για τον πόλεμο και την ίδια τη ζωή, σε συνθήκες απώλειας της εμπιστοσύνης και γιγάντωσης των αμφιβολιών και της καχυποψίας.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου