Η ξαφνική ενηλικίωση του ελληνικού καλοκαιριού

Η εποχή που ο διάσημος φιλόσοφος, συγγραφέας και καθηγητής  σημειωτικής στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια, Ουμπέρτο Έκο, ισχυρίζεται ότι «τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις» έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Με την κλιματική αλλαγή εδώ και καιρό παρούσα και  σε πλήρη εξέλιξη  τα κοινωνικά δίκτυα, να διαμορφώνουν, εκτός από συνειδήσεις,  νέες  συμπεριφορές, ταυτότητες και τάσεις,  ακόμα  και συνθήκες σχοινοβασίας μεταξύ  ζωής και θανάτου για όσους ριψοκινδυνεύουν τη ζωή τους επιδιώκοντας να τραβήξουν πάνω τους λίγη  από την προσοχή των άλλων , το καλοκαίρι μεταμορφώνεται από εποχή της χαλάρωσης και της ραστώνης, της ανεμελιάς και της αποστασιοποίησης, του διαβάσματος και της ενδοσκόπησης,  σε μια περίοδο με έντονα δραματικά χαρακτηριστικά , που  εκδηλώνονται μέσα από πολλαπλές εξελίξεις και γεγονότα , τα οποία συχνότατα δεν έχουν καμιά  λογική αλληλουχία μεταξύ τους. Τι θα συνέβαινε όμως αν έχανε ο άνθρωπος την προσμονή του καλοκαιριού; τι άλλο θα του είχε απομείνει;

Ακόμα όμως  και σήμερα , την εποχή των μεγάλων οικολογικών ανακατατάξεων  και των τόσων  άδικων θανάτων, που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί , λέει η εμπειρία, οι ειδήσεις δεν είναι το πιο φαντεζί κομμάτι των ημερών. Τα μπάνια των ανθρώπων, η ξεκούραση, οι  σύντομες αποδράσεις τους, συχνά, αν και δεν ξέρω για πόσο καιρό ακόμη, εξακολουθούν να ιεραρχούνται από τα μίντια,  τουλάχιστον σε μια σχετικά ουδέτερη από γεγονότα ημέρα, στην κορυφή της ειδησεογραφικής σκαλέτας.  Έστω κι από συνήθεια. Λες και ορισμένοι υπερβαίνουν το καθημερινό τους καθήκον,  θέλοντας να αποτίσουν φόρο τιμής σε κάποιες περασμένες εποχές ανεμελιάς κατά τις οποίες το καλοκαίρι  ως παθητική ιεροτελεστία μας υπενθύμιζε διαρκώς ότι το μόνο που χρειάζεται οπωσδήποτε η ανθρωπότητα για να δει τα πράγματα με μεγαλύτερη καθαρότητα και διαύγεια είναι μερικές εξασφαλισμένες εβδομάδες ξεκούρασης. Τότε που το καλοκαίρι δεν έμοιαζε ούτε κατά διάνοια με το σημερινό αυστηρό προιστάμενο που μας κρατάει σε κατάσταση διαρκούς ομηρείας και απειλής,   ούτε και η φύση με την ανεξιχνίαστη υστερική θεότητα που έχει απολέσει κάθε έλεγχο της δύναμης  της και εκδηλώνει με σχεδόν παιδιάστικη  ασπλαχνία την  παντοδύναμη σοφία της κυριαρχίας της . Γι αυτό και τούτες τις ημέρες  η επικαιρότητα αφήνει  πάνω στους ανθρώπους  ένα βαθύτερο ψυχολογικό  αποτύπωμα , είτε αυτοί την παρακολουθούν  αυτοπροσώπως και  σε πραγματικό χρόνο είτε τους μεταφέρεται ως τοξικός απόηχος μέσα από τα φίλτρα της υποκειμενικής παρέμβασης των οικείων τους.

Κι ύστερα τι; Σκέφτεται κανείς  ότι μετά από ένα τέτοιο καλοκαίρι ο υπόλοιπος χρόνος θα είναι ενδεχομένως πολύ δύσκολος για πολλούς. Επειδή, σίγουρα, θα υπάρξουν λίγοι που θα κατανοήσουν την αναγκαιότητα των καιρών και θα έχουν και την πολυτέλεια να προσαρμοστούν στα νέα πιεστικά δεδομένα.  Τι θα συμβεί όμως με τον ασθμαίνων άνθρωπο  της καθημερινότητας που δε θα έχει ούτε τον καιρό ούτε τη διάθεση  να αναλογιστεί γύρω από  ζητήματα που αφορούν το μέλλον της χώρας, της Ευρώπης ή του πλανήτη γενικά;  Πώς να του ζητήσεις αυτουνού ,  όταν δεν έχει εξασφαλίσει ούτε τα στοιχειώδη για τον ίδιο και την οικογένειά του, κι  έχει συνηθίσει να ζει με την κάθε άλλο παρά απατηλή αίσθηση ότι συνεχώς  μικραίνουν οι απαιτήσεις του, να μπορεί να σκέφτεται και να δρα  σ ένα διαφορετικό, βαθύτερο επίπεδο , σταθμίζοντας τους κινδύνους που προκύπτουν από την εικονική υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του απέναντι στη νέα περιβαλλοντική πραγματικότητα και την αψήφηση των κινδύνων που προκύπτουν από αυτή;

Ζούμε πολλές ζωές για να οδηγηθούμε σε κάποιες στιγμές και μόνο. Ωστόσο, η αλήθεια είναι, ότι  έναν άνθρωπο  εξαντλημένο από όλες τις δυσκολίες μιας σύγχρονης και απαιτητικής καθημερινότητας πολύ  δύσκολα μπορεί  να του ζητήσει κανείς   να συντονιστεί με τα σύγχρονα δεδομένα της . Το μεροδούλι μεροφάι πάντοτε θα κυριαρχεί   έναντι της ευρείας σκέψης. Και μερικές φορές  η ίδια η στασιμότητα που βιώνει και φαίνεται ως ένα βαθμό να τον εξυπηρετεί  ως ένας επιμελής οδικός χάρτης κατά τον αγώνα της προσωπικής του επιβίωσης, ερμηνεύεται τελικά ως παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας. Χάνοντας όμως  τη σημασία των λέξεων που σηματοδοτούν τους στόχους και την αέναη αναζήτησή τους, ο κουρασμένος άνθρωπος του σήμερα  καταδικάζεται να μείνει  δέσμιος του παρελθόντος, πηγαίνοντας ολοταχώς προς μια διαρκή επανάληψη του λάθους.