Το κάπνισμα ωφελεί σοβαρά την οικονομία

Εικόνα σπάνια,  ένα τόσο υψηλόβαθμο στέλεχος μιας παγκοσμίου φήμης καπνοβιομηχανίας, όπως είναι ο CEO της Phillip Morris, Ανδρέας Καλατζόπουλος, να τίθεται απέναντι στα αμείλικτα ερωτήματα ενός δημοσιογράφου.

Στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού της περίφημης εκπομπής του BBC Hard Talk βρίσκεται o έμπειρος δημοσιογράφος Stephen Sackur που τον στριμώχνει  πολύ άγρια , σε μια συζήτηση φυσικά που αφορά το τσιγάρο. Ο Sackur θέτει ερωτήματα που αφορούν στην ηθική του κέρδους ,  η οποία  προκύπτει από τις πωλήσεις ενός προϊόντος, η χρήση του οποίου αποδεδειγμένα οδηγεί σε ασθένειες και θάνατο. Οι απαντήσεις που παίρνει από τον Έλληνα μάνατζερ  δεν είναι επί της ουσίας. Άραγε, πως θα μπορούσαν  να είναι ; αφού η δουλειά του Καλατζόπουλου δεν είναι να υπερασπίζεται τη δημόσια υγεία, ή να φιλοσοφεί, αλλά να συνεισφέρει στην κερδοφορία της Phillip Morris.  Γι αυτό επιμένει μάλιστα ότι το καταναλωτικό κοινό λειτουργεί με ελεύθερη θέληση και  είναι εκείνο που διαμορφώνει την προοπτική  ενός καπνικού προιόντος, άσχετα, αν αυτό λειτουργεί υπό την επήρεια μιας αδιαμφισβήτητης  εξάρτησης.  Αμφισβητεί , ωστόσο, τη σκοπιμότητα των απαγορεύσεων ενώ προαναγγέλει, νέα, πολύ καλύτερα προϊόντα και μεγαλύτερες επενδύσεις.

Βέβαια,  όλοι εκείνοι οι αμφιλεγόμενοι για την αποτελεσματικότητάς τους νέοι  κανονισμοί   που αναφέρθηκαν προηγουμένως και που ισχύουν παγκοσμίως απέναντι στο κάπνισμα και που  εκ πρώτης όψεως  φαίνονται κι ίσως να είναι αρκετά σκληροί,    τίθενται ξανά υπό εύλογη κρίση και αμφιβολία. Και εάν τα στοιχεία που  δείχνουν ότι το προιόν κάθε άλλο παρά  έχει πληγεί από αυτούς τους κανονισμούς, είναι πραγματικά , τότε αυτοί πρέπει να καταργηθούν και να αντικατασταθούν από άλλους πιο αποτελεσματικούς που ίσως θα εξανάγκαζαν  τις βιομηχανίες να επωμιστούν μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης που απαιτείται για την αποκατάσταση της ζημιάς που προκαλούν στην δημόσια υγεία, η οποία είναι σαφώς μεγαλύτερη, αν και σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί, από τα έσοδα που προσπορίζουν στους δημόσιους προυπολογισμούς.

Οι περισσότερες όμως πτυχές αυτού του ζητήματος μοιάζει να μη λειτουργούν αποτελεσματικά. Από τις καμπάνιες εναντίον της φύσης του καπνίσματος, μέχρι τις απαγορεύσεις, την ασφυκτική επιτήρηση και τα μακάβρια γραφικά που συνοδεύουν τα καπνικά προιόντα, οι βιομηχανίες καπνού, χρησιμοποιώντας δικηγόρους και διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς συνεχίζουν να βγαίνουν σε όλα τα επίπεδα κερδισμένες. Την ίδια ώρα που οι πελάτες τους συνεχίζουν να  ζουν λες και η δύναμη της συνήθειας  υπερβαίνει την έγνοια του κινδύνου που τους ακολουθεί .

Πίσω ξανά στον Ανδρέα Καλατζόπουλο, όμως! Έχοντας συνδέσει την επαγγελματική του σταδιοδρομία με την μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία του κόσμου, τη Phillip Morris, ο Έλληνας μάνατζερ, απαντά  με τεχνοκρατικό οίστρο,  σε ζητήματα  ηθικής φύσεως  γνωρίζοντας  καλύτερα από τον καθένα ότι βρίσκεται στην κεφαλή μιας βιομηχανίας που σκοτώνει. Όμως έχει μάθει να ζει με αυτό, το αντέχει και μάλλον δεν τον απασχολεί   περισσότερο από τη διάρκεια μιας δύσκολης  τηλεοπτικής συνέντευξης, προσπαθώντας όπως λέει να αλλάξει τα πράγματα από μέσα. Ούτε διαψεύδει πως  ονειρεύεται ένα κόσμο απαλλαγμένο από οποιοδήποτε  μορφή περιορισμού αφορά στη χρήση του τσιγάρου, ούτε  τον  απασχολεί  ότι δεν πρόκειται ποτέ  να υπάρξει ελεύθερος κόσμος χωρίς ελεύθερη βούληση… Ζώντας σε μια αέναη αναζήτηση στόχων μέσα στην ευφορία των προσωρινών απολογισμών, ο Έλληνας μάνατζερ δεν συνυπολογίζει μάλλον στις αποφάσεις του ότι ανοίγοντας συνεχώς νέα επιχειρηματικά  μέτωπα και νέες πληγές στους πολίτες επιδεινώνει τις συνθήκες ζωής τους. Αλλά και όλοι   όσοι υπό μία έννοια  εμπλέκονται με αυτή  τη  θλιβερή ιστορία  φαίνεται ότι  λειτουργούν υπό την επήρεια μιας δύναμης που τους ξεπερνά. Από τους εξαρτημένους χρήστες  που αντιλαμβάνονται πως όταν η βούληση ενός ανθρώπου είναι περιορισμένη πολλά πράγματα μέσα του καταλαγιάζουν μ ένα περίεργο τρόπο , μέχρι τους εθισμένους στο χρήμα και τη δύναμη της εξουσίας μάνατζερς, όλοι μα όλοι φαίνεται ότι   υπακούουν σε μια δύναμη ανώτερη από εκείνη της συνείδησής τους. Στην ακατάλυτη δύναμη της συνήθειας.  Έτσι η αλλαγή γίνεται μια αφηρημένη έννοια. Και η οικοδόμηση μιας νέας μορφής οικονομικής και κοινωνικής ζωής μια ουτοπία, η άρνηση  της οποίας μας βυθίζει σε κρίσεις μέχρι τελικής πτώσεως.