Έτσι θά πεφτε και ο Σαντάμ

Η εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ το 2003 τραυμάτισε βάναυσα το περί δικαίου αίσθημα και εξήγαγε ένα πνεύμα κυνισμού, που βύθισε τον πλανήτη στην μαύρη μοιρολατρία. Εξάλλου, αποτελούσε μια προειλημμένη απόφαση, η οποία δέσποζε στην κρυφή ατζέντα με την οποία η διοίκηση Μπους ανήλθε στην εξουσία.

Θυμόμαστε καλά τις κωμικοτραγικές προσπάθειες εκείνης της ομάδας πολιτικών-επιχειρηματιών που σφράγισε με τον κυνισμό της την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα να νομιμοποιήσουν με κάποιο τρόπο το έγκλημά τους, μεταβάλλοντας διαρκώς την αιτιολόγηση του πολέμου άλλοτε προς την κατεύθυνση της αναζήτησης των περίφημων όπλων μαζικής καταστροφής που δήθεν διέθετε ο Χουσείν και άλλοτε προς την απελευθέρωση του ιρακινού λαού από τον στυγνό δικτάτορα.Τελικά επικράτησε η τελευταία αιτιολογία και με ένα πρόσχημα σαν την απελευθέρωση ενός λαού από την Σατραπεία του που άμβλυνε κάπως τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, οι Αμερικανοί παρενέβησαν με το έτσι θέλω στις νόρμες της ιστορίας, παραχωρώντας στον ιρανικό λαό μια αιματοβαμμένη και άκρως διεφθαρμένη δημοκρατία, στους ίδιους μερικά εξαιρετικά χρυσοφόρα συμβόλαια και στην ανθρωπότητα έναν αριθμό θυμάτων που ανέρχεται στους 800.000 και πλέον νεκρούς και μια αλυσίδα κρίσεων.
Τι θα συνέβαινε όμως αν ο Σαντάμ Χουσεϊν παρέμενε τότε στην εξουσία μέσα σ ένα ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου από τη διεθνή κοινότητα, ώστε η αλλαγή στο πολύπαθο Ιράκ να συντελούνταν με τον φυσιολογικό τρόπο της ιστορικής ωρίμανσης, όπου ο κάθε λαός παίρνει κάποια στιγμή στα χέρια του, τις τύχες της χώρας του, χωρίς να αποδέχεται καμιά εξωτερική παρέμβαση;
Είμαι της άποψης, ότι δεν θα είχε διαφορετική τύχη από τον Μουμπάρακ. Πιθανότατα να αντιδρούσε με πιο επιθετικό τρόπο απέναντι στην απαίτηση των διαδηλωτών για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και δημοκρατικές αλλαγές αλλά κι αυτός θα ανατρεπόταν σαν ώριμο φρούτο που δεν μπορεί να πάει κόντρα στους ανεξήγητους κανόνες που ορίζουν τις κοινωνικές μεταβολές.
Αυτό πρακτικά συμβαίνει διότι κάποια στιγμή τα καθεστώτα απογυμνώνονται από την πραγματική τους δύναμη που είναι οι δυνάμεις εκτέλεσης των αυταρχικών πολιτικών τους. Καθ αυτόν τον τρόπο, οι πραγματικοί δικτάτορες, οι συγκαλυμμένοι και οι δικτατορίσκοι αναγκάζονται να υπακούσουν σε μια ανατρεπτική νομοτέλεια, καθώς συνειδητοποιούν την απέραντη μοναξιά τους και έχοντας χάσει κάθε έρεισμα στην κοινωνία, τους θεσμούς και τις δομές, ανταλλάσσουν τη θέση τους με την ίδια τους τη ζωή.

Σε τέτοιου είδους κοινωνίες πάντως, η επόμενη ημέρα είναι πάντα δύσκολη και αρκετά ασαφής, διότι η στοιχειώδης έλλειψη δημοκρατικής παιδείας που υπάρχει ξεγυμνώνει τα μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν από την γενναία απόφαση ενός λαού να διαχειριστεί τις τύχες του. Το τι ακριβώς σημαίνει δημοκρατία, τι είδους υποχρεώσεις και δικαιώματα συνεπάγεται και τι πρέπει ο καθένας να θυσιάσει για να μπορέσει να υλοποιηθεί με κάποια επάρκεια είναι ζητήματα που οι χώρες του αραβικού κόσμου θα κληθούν να απαντήσουν με διαδικασίες εξπρές και γι αυτό δεν μοιάζει καθόλου απίθανο το σενάριο της αναβάπτισης παλιών και φθαρμένων ολοκληρωτικών νοοτροπιών ως δημοκρατικών.