Γιατί ο διευθυντής των NEW YORK TIMES έμεινε “μπρίκι”;

Επειδή μου ζήτησε με πολύ όμορφο τρόπο να του γράφω ένα χρονογράφημα την ημέρα για την εφημερίδα του, αλλά εγώ ευγενικά αρνήθηκα την πρότασή του επειδή, όπως του εξήγησα, δε δίνω υλικό σε ανταγωνιστικά μέσα.

Ποια ακριβώς είναι η εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό που αμαυρώνεται;

Η κρισιμότητα των περιστάσεων είναι μεγάλη και αδιαμφισβήτητη. Η Ελλάδα βρίσκεται καθηλωμένη σ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και διστάζει να αποφασίσει αν θα πάει μπροστά, πίσω, δεξιά ή αριστερά. Αιτία αυτού του δισταγμού δεν είναι άλλη από την παντελή έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους παραδοσιακούς διαχειριστές των καρπών του ελληνικού μόχθου. Με απλά λόγια, πολλοί από τους Έλληνες πολίτες έχουν συνειδητοποιήσει την επιτακτική σημασία των μέτρων, ελάχιστοι ωστόσο δεν είναι καχύποπτοι απέναντι στην αποτελεσματικότητα που διαθέτουν οι πολιτικές ηγεσίες. Δεκαετίες ολόκληρες χαμένων θυσιών δημιούργησαν τη σημερινή χιονοστιβάδα καχυποψίας που ορθώνεται σαν οδόφραγμα ενώπιον κάθε αναγκαιότητας. Από την άλλη οι συνθήκες που διαμόρφωσαν από κοινού τα λάθη και οι παραλείψεις δεκαετιών, οι ανεπαρκείς ηγεσίες μας και οι κερδοσκόποι, γίνονται περισσότερο επιτακτικές και πιεστικές από την λάθος στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με το ελληνικό πρόβλημα. Με λίγα λόγια, το ασφυκτικό χρονικά πλαίσιο μέσα στο οποίο εγκιβωτίστηκε η πιο φιλόδοξη προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής στα χρονικά απειλεί την ίδια την επιτυχία του εγχειρήματος κι η πραγματική τραγωδία θα ήταν να μην καρποφορήσουν για άλλη μια φορά οι θυσίες του ελληνικού λαού.
Το σημείο μηδέν της ελληνικής ιστορίας έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει παρά μόνο μία επιλογή. Να επιτύχουμε την αλλαγή της χώρας.

Επειδή όμως μια ενδεχόμενη αποτυχία στην εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, θα πυροδοτούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκόσμία οικονομία, ο διεθνής παράγοντας ρεαλιστικά θα έπρεπε να ήταν πιο προσεκτικός στην χρήση των όρων και των χρονοδιαγραμμάτων που επιβάλλει. Και θεωρώ ότι θα ήταν αν δεν φοβόταν την παραδοσιακή ελληνική αναβλητικότητα μπροστά στην εφαρμογή επώδυνων αποφάσεων.

Από την άλλη η ευόδωση αυτής της προσπάθειας με την παράλληλη ανανέωση παρωχημένων νοοτροπιών και αντιλήψεων θα μπορούσε τελικά να τοποθετήσει την Ελλάδα σε μια νέα βάση ανάπτυξης και προόδου. Επιμένω στην άποψη ότι οι πιο δύσκολες πρόνοιες που πρέπει αναγκαστικά να λάβουν οι Έλληνες είναι εσωτερικής φύσεως. Κι επειδή οι νοοτροπίες ενός λαού είναι βαθύρριζες, ο μόνος τρόπος απαλλαγής από αυτές είναι το ξερίζωμά τους κι αυτή είναι μια επώδυνη διαδικασία. Γίνεται γρήγορα αλλά με επιθετικό τρόπο.


Μεταξύ αυτών και η υποτέλεια προς τους ξένους, που είναι λάθος να την αποδίδουμε μόνο στις πολιτικές ηγεσίες.

Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζω, αν υπάρχει στον κόσμο άλλη χώρα που να ενδιαφέρεται τόσο πολύ για την έξωθεν καλή μαρτυρία, και παράλληλα να φροντίζει τόσο λίγο για το είδος της εντύπωσης που εκπέμπει προς τη διεθνή κοινή γνώμη. Και φυσικά δεν αναφέρομαι μόνο στην ιδιαίτερη συγκυρία που βιώνει η χώρα μας κατά την οποία η πολιτική επικοινωνία φαίνεται να παίζει ένα καθοριστικό ρόλο σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις. Εννοώ την παραδοσιακή αγωνία μας σχετικά με το πως φαινόμαστε στον έξω κόσμο, τι σκέφτονται για μας οι ξένοι, ποια εικόνα αποκομίζουν από τη χώρα μας. Κυρίως, ευθύνεται γι αυτό σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι ένα μεγάλο ξενοδοχείο που προσφέρει πρωτίστως τουριστικές υπηρεσίες και θέλει να κρατάει τους πελάτες του ικανοποιημένους.

Το κακό ονομάζεται ξενομανία, ριζώνει κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης και γιγαντώνεται από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1980. Στον πυρήνα του κρύβει μια πολύ χαμηλή εθνική αυτοεκτίμηση με παράλληλη αποστροφή για την ελληνική γλώσσα, μια συνθήκη που σφραγίζει καθοριστικά τη μοίρα αυτού του τόπου, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πολιτιστικό επίπεδο. Όλα πρέπει να τα κάνουμε μ έναν τρόπο που παραπέμπει στο αγγλοσαξωνικό μοντέλο, χωρίς να λογαριάζουμε πως ανταγωνιστικό για τις διεθνείς αγορές θεωρείται το πρωτότυπο, το "εθνικό" που γίνεται διεθνές, κι όχι η απομίμηση, στην οποία, άλλωστε, διαπρέπει ένας άλλος πανάρχαιος πολιτισμός, ο Κινέζικος.

Άλλωστε η έλλειψη παραγωγικότητας που μας χαρακτηρίζει στους περισσότερους τομείς συναρτάται άμεσα με το γεγονός ότι δεν σεβόμαστε ούτε τον χώρο, ούτε και τα υλικά που μας διαθέτει η γλώσσα και η παράδοση της χώρας προκειμένου να δημιουργήσουμε, κάτι που θα έχει εθνικά χαρακτηριστικά και θα προκαλέσει το ενδιαφέρον της διεθνούς αγοράς μεγαλώνοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Ωστόσο η αποστροφή μας προς αυτά τα ελληνικά εργαλεία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι ασχολούμαστε διαρκώς με μερεμέτια, παράγουμε ελάχιστα, εισάγουμε δυσανάλογα πολύ σχετικά με τις δυνατότητές μας και αναπαράγουμε μέχρι εξαντλήσεως τις ελάχιστες πρωτότυπες ιδέες που κατά καιρούς διαθέτουμε.

Μέχρι να αποκτήσουμε εθνική αυτοπεποίθηση, λοιπόν, θα ζούμε και θα αναπνέουμε για το πώς δείχνουμε στο εξωτερικό. Αυτός είναι ο εκπεφρασμένος λαϊκισμός του μέσου Έλληνα. Και θα αποζητούμε την αποκατάσταση μιας εικόνας του Έλληνα που μόνο στο μυαλό μας υφίσταται.

Έτσι, ακόμα και το γεγονός της δολοφονίας των τριών συνανθρώπων μας πέρασε ουσιαστικά σε δεύτερη μοίρα και κονιορτοποιήθηκε από την επικοινωνιο-λαγνεία των μέσων. Ένα τραγικό γεγονός χρησιμοποιήθηκε προσχηματικά προκειμένου να ακουστούν κραυγές περί αμαύρωσης της εικόνας της χώρας και απολογίες σχετικά με τις ευθύνες που έχει κάθε παράταξη για την πρόκληση των γεγονότων.

Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΞΕΡΟΛΑ (ΑΡΧΕΙΟ ATHENS24 09.11.2007)

Με αφορμή την παρουσία, ενός ευγενέστατου λαϊκού ανθρώπου, κατοίκου των περιβόητων πλέον Ζωνιανών της Κρήτης, σε κεντρικό δελτίο ειδήσεων, ιδιωτικού σταθμού, επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά η επιθετική ορμή που υφίστανται από τα ΜΜΕ εκείνοι που θέλουν να τολμήσουν να εκφράσουν μια άποψη που έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το κλίμα που επιδιώκεται να "πουληθεί".

Στην προσπάθειά του, λοιπόν, να διακρίνει, το ψέμα, μέσα στην αλήθεια, που επιχειρείται να επιβληθεί για τον τόπο του, αλλά και το μέγεθος της αλήθειας μέσα στο ομιχλώδες σκηνικό που βλέπει να διογκώνεται τον τελευταίο καιρό με τον πλέον απαράδεκτο, μηδενιστικό και υπερβολικό τρόπο, στο πλαίσιο μιας τηλεοπτικής πλειοδοσίας λαϊκισμού και υποκρισίας, ο κατά τα άλλα "καλεσμένος" του δελτίου ειδήσεων του καναλιού , προχώρησε σε τρία ασυγχώρητα λάθη:

Πρώτον, ότι τόλμησε, εν μέσω άσφαιρων πυρών, να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με όλους εκείνους τους "ξερόλες" της ιδιωτικής τηλεόρασης, οι οποίοι κάθε φορά που έρχεται ένα καινούργιο θέμα στην επικαιρότητα, παρουσιάζονται τόσο "κατατοπισμένοι", "προετοιμασμένοι" και "πληροφορημένοι" σχετικά με αυτό, που δίνουν με την αψεγάδιαστη βεβαιότητά τους την εντύπωση ότι το μελετούσαν τουλάχιστον για τα πέντε τελευταία χρόνια, και που στην εν λόγω υπόθεση, φαίνεται τελικά ότι γνώριζαν το τι ακριβώς συνέβαινε στον τόπο του καλεσμένου, καλύτερα ακόμα κι από τον ίδιο.

Περιγράφοντας τελικά οι ίδιοι, την πραγματικότητα που εκείνος "δεν τολμούσε να παραδεχτεί δημόσια" όπως αποφάνθηκαν, "συνυπολογίζοντας τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε από τους παρανόμους συγχωριανούς του, όταν πια θα καταλάγιαζε ο κουρνιαχτός της υπόθεσης και οι κάμερες θα έπαυαν πλέον να ασχολούνται με το εν λόγω θέμα" ακύρωναν, με έναν τρόπο, που σε πρώτη ανάγνωση φανερώνει αληθινό ενδιαφέρον για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πολίτης, αλλά σε δεύτερη μας μαυρίζει τις ψυχές, κάθε δυνατότητα εκφοράς αντίθετης άποψης, σε βαθμό που και ο ίδιος ο καλεσμένος να είναι φυσιολογικό να αρχίσει πλέον να αναρωτιέται αν γνωρίζει για το ίδιο του το σπίτι τόσα όσα φέρονται να γνωρίζουν αυτά τα "τσακάλια" της τηλεόρασης.

Κι ας μην γνώριζαν μέχρι και πριν από λίγες ημέρες ακόμα οι κύριοι και οι κυρίες αυτές, ποιο είναι αυτό το "άνομο" μέρος που σήμερα περιγράφουν, σα να κοιτάζουν την ίδια τους την παλάμη, και το πού περίπου τοποθετείται στον χάρτη αυτός ο "βρώμικος" τόπος.

Όμως, ο κάτοικος των Ζωνιανών, υπέπεσε και σε ένα δεύτερο, ακόμα πιο αδικαιολόγητο σφάλμα: Δήλωσε πως υπήρξε μάρτυρας, αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, πλείστων αστυνομικών περιπολιών στον τόπο του, καταγραφή που ερχόταν σε συγκρουσιακή αντιπαράθεση με την κατάσταση απόλυτης ανομίας και ιδιότυπης αναρχίας, που κατά κόρον περιγραφόταν από τα κανάλια τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

Το τρίτο λάθος που θα μπορούσαμε να καταλογίσουμε στον συμπαθητικό Κρητικό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από την ανθρώπινη και απόλυτα κατανοητή επιλογή του, να μην εμφανιστεί θορυβώδης και επιθετικός σε ένα "επιθετικό", όμως, εκ της φύσεώς του δελτίο ειδήσεων , στοιχείο, που ο μέσος τηλεθεατής πλέον, συνηθισμένος στους βροντερούς κανονιοβολισμούς , τα ουρλιαχτά και την προσπάθεια αντιμετώπισης των "ντεσιμπέλ" με "ντεσιμπέλ" του ενός συνομιλητή από τον άλλο, εκλαμβάνει υποσυνείδητα, ως στάση άμυνας, αν όχι ως απόδειξη ενοχής ή ένδειξη τουλάχιστον συμμετοχής ή έστω απόκρυψης.

Με λίγα λόγια ο άνθρωπος αυτός, προσπαθούσε υπομονετικά, αλλά χωρίς επιτυχία τελικά, να μας εξηγήσει ότι είναι άδικο να ανακαλύπτουμε ξαφνικά και εντελώς υποκριτικά σαν κοινωνία , στο ξεχασμένο αυτό και όχι μόνο σε επίπεδο αστυνομικών ελέγχων, αλλά και κρατικής φροντίδας, χωριό της μεγαλονήσου, την "Οπλοφορία" των Κρητικών την "Κλοπή" ως πρωτόγνωρο φαινόμενο στην ελληνική κοινωνία και, άκουσον άκουσον την "καλλιέργεια" παρανόμων χασισοφυτειών (γίνονται αυτά τα πράγματα στην υπόλοιπη Ελλάδα;) και την "ασυλία" μέσα στην οποίο ζούνε και δρουν κάποιοι άνθρωποι (όχι πάντως μεγαλοεπιχειρηματίες).


Όσον αφορά δε τις έρευνες των αστυνομικών δυνάμεων οτιδήποτε ανακαλύπτεται πλέον εκεί , από μικροποσότητες σκληρών έως και μεγάλες ποσότητες "μαλακών" ναρκωτικών, από μικροπαράγκες με υποτυπώδεις εξοπλισμούς που χαρακτηρίζονται ως εργαστήρια επεξεργασίας παράνομων ουσιών και από εκρηκτικές ύλες και δυναμίτες που αποκτούν δίπλα στα δεκάδες όπλα, συνδηλώσεις παρανόμων δραστηριοτήτων, φαντάζει τόσο πρωτοφανές και τρομακτικό στα στόματα των διαμορφωτών της κοινής γνώμης που τελικά και καταλήγει να είναι, όχι όμως εξαιτίας των ίδιων των γεγονότων, αλλά κυρίως εξαιτίας της υποκρισίας αυτών, που αρνούνται να αποδεχτούν ότι τα ίδια αν όχι και περισσότερα ευρύματα θα εντόπιζε μια εκτενής αστυνομική έρευνα, και κάπου κοντά στη γειτονιά τους, την συνοικία τους, ή έστω στην πόλη τους, που ξέρει να κρύβει όλες τις ανομίες της με τρόπο τόσο πειστικό που αγγίζει τελικά τα όρια της ηθικότητας.

Αλλά το θέμα μας σήμερα δεν είναι αυτό. Η ανακάλυψη δηλαδή επιτέλους του "Εγκλήματος" και της ύποπτα νωχελικής υπολειτουργίας τμημάτων του κρατικού μας μηχανισμού, σε ένα μικρό, ορεινό και ξεχασμένο χωριό της Κρήτης. Γιατί αν οι αρχαίοι Έλληνες ανακάλυψαν την Δημοκρατία, την Επιστήμη, την Υψηλή Τέχνη, την Φιλοσοφία και τόσα άλλα σημαντικά πράγματα, κάτι δεν πρέπει να ανακαλύψουμε και εμείς; Ή τουλάχιστον να ξαναανακαλύψουμε…. με την συνεχώς αναγεννημένη χαρά της αυταπάτης ότι τα ξανά- βλέπουμε όλα για "πρώτη φορά", σε έναν παράδοξο συντονισμό της, με την πέρα από κάθε αμφισβήτηση προφητική στάση του ότι "εμείς αυτά τα πράγματα τα λέγαμε, από καιρό, αλλά ποιοι μας άκουγαν…"

Συνηθισμένοι, λοιπόν, στην άποψη ότι, αφού ο λαϊκοφανής επαγγελματίας της τηλεόρασης, μοιάζει να είναι ένας από εμάς, και δεν θα θελήσει ως εκ τούτου να μας εξαπατήσει ποτέ, δίνουμε τηλεθέαση και ευμενή ακοή και χειραγωγούμαστε τελικά αμαχητί από οτιδήποτε, πρωτόγονο, πρωτόλειο και ακαλλιέργητο, μας θυμίζει τον εαυτό που δεν καταφέραμε να εξελίξουμε, αποδεχόμενοι τελικά ως τηλεθεατές, αρχής γενομένης από τις πρώτες πρωινές πολιτικές εκπομπές, μια νέα λογική τάξη που περιγράφει, τον φωνακλά, τον έξαλλο, τον αιωνίως τσιτωμένο και τσαντισμένο ως πειστικότερο όλων των συνομιλητών του και ως εκ τούτου φέροντα το δίκαιο..
Συνέπεια, όμως, της τεράστιας αυτής επιτυχίας, των φωνακλάδων στην ελληνική τηλεόραση, ήταν να υιοθετηθεί τελικά η φυσιογνωμία τους με τον πλέον, αποκρουστικό, "καρικατουρίστικο" και αστείο τρόπο, από ικανότερους αυτών δημοσιογράφους, φύσεις χαμηλών τόνων, παρουσιάστριες ήπιου προφίλ και επαγγελματίες καλεσμένους που συνήθιζαν κάποτε να κρατούν την "μπάλα" χαμηλά, γνωρίζοντας πλέον, καλύτερα τώρα από τον καθένα, ότι αν δεν συμμετάσχουν στο επικοινωνιακό παιχνίδι με τους όρους και τους άγραφους κανόνες που θέτουν εκείνοι που αγγίζουν, τα πιο επιφανειακά ανθρώπινα ένστικτα, είναι επαγγελματικά ή τουλάχιστον τηλεοπτικά τελειωμένοι.

"Μην βροντοχτυπάς τα ζάρια…" και άλλα πολλά σπουδαία πάνω στο θέμα μας, έλεγε κάποτε σοφά το παλιό καλό αγαπημένο λαϊκό τραγούδι, αλλά τελικά το διακύβευμα αυτού του κακόηχου συναπαντήματος, που δε βρίσκεται και πολύ μακριά από τα όρια της χασμωδίας, δεν αφορά μονάχα την ποιότητα της δημοκρατικής μας παράδοσης και την προώθηση ενός ουσιαστικού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα, αναγκαιοτητών δηλαδή καθοριστικών για την επίλυση οποιουδήποτε κοινωνικού ή ατομικού μας προβλήματος.

Αφορά και την ίδια την προοπτική της συμπεριφοράς μας, του πολιτισμού μας και κυρίως της γλώσσα μας, που διαμορφώνεται σταδιακά στη συνείδηση των τηλεθεατών, ως ένα σύστημα 300 λέξεων το πολύ, που εκφράζεται με παντελή έλλειψη σεβασμού, γνώσης και ευγένειας απέναντι στον οιοδήποτε δέκτη και με τόση επιθετικότητα και αμετροέπεια που αγγίζει τα όρια της χυδαιότητας.

Ντύνοντας τελικά την βαρβαρότητα με τον παραδοσιακά ακαταμάχητο χιτώνα του αντρίκιου, του παλικαρίσιου, του ξεκάθαρου, του ειλικρινούς και του μεσογειακού ψευτοταμπεραμέντου μας, που δεν είναι τίποτε άλλο στην πραγματικότητα από την αγωνία μας, να μην μας διακόψουν, την αδυναμία μας να εκφράσουμε μια τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία, μια αξιοπρεπή δευτερολογία και κυρίως την αδιαφορία μας απέναντι στην φωνή και την προσωπικότητα του εκάστοτε συνομιλητή μας , καταδυναστεύουμε εκτός των άλλων και την ίδια την δυνατότητα της επικοινωνίας και κατ επέκταση καταθλίβουμε κάθε πιθανότητα συνδιαλλαγής, διαλόγου και ανεκτικότητας, έννοιες που τείνουν το τελευταίο διάστημα να συσχετιστούν με την υποχωρητικότητα, την κοινωνική απάθεια και τον υπνωτισμό των συνειδήσεων. Ούρλιαξε, λοιπόν, αν θέλεις να γίνεις πιο πειστικός, ειδάλλως κρύψου, δειλέ, στην αξιοπρέπειά σου...