Ε! το σωστό να λέγεται...

Ακούω μια εκπομπή στο BBC, όπου ένας Κινέζος μιλάει για την οικονομική κρίση.

-Ικονόμικαλ κρίσιs αρχίζει να λέει ο Κινέζος, προτού διακοπεί

-Κράισις, τον διορθώνει ο δημοσιογράφος

-Κράισις, διορθώνει και ο Κινέζος

Μαζί με τα κλειστά επαγγέλματα να ανοίξουν και οι κλειστοί ορίζοντές μας

Πρακτικά είναι αδύνατο να νιώσεις συναισθήματα αλληλεγγύης για κάποιον που σε χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης για να εκβιάσει κυβερνήσεις. Κι αυτές οι ακρέες και αντικοινωνικές μορφές διεκδίκησης αιτημάτων, δικαιωμάτων, κεκτημένων προνομίων με την τόσο στενή αντίληψη της έννοιας του κλαδικού συμφέροντος είναι που κάνουν τελικά ατελέσφορη κάθε προσπάθεια συνολικής ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Πρόκειται για μορφές κινητοποιήσεων που ουδεμία σχέση διαθέτουν με το διεθνώς κατοχυρωμένο ανθρώπινο δικαίωμα στην απεργία κι αυτό γιατί στο διάβα τους αναιρούν ένα σωρό άλλα ανθρώπινα δικαιώματα.

Αναφερόμαστε συχνά στην περίφημη κρίση θεσμών, μεταξύ αυτών και της δικαιοσύνης, αλλά ταυτόχρονα αρνούμαστε να αποδεκτούμε το αυτονόητο: ότι δηλαδή αυτό που ουσιαστικά περνάει κρίση είναι το αίσθημα δικαιοσύνης μέσα μας. Η ικανότητά μας να διακρίνουμε το δίκαιο από το άδικο έξω από τα πλαίσια του στενού επαγγελματικού μας συμφέροντος. Αυτό έχει σαν συνέπεια οι πολίτες να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να αποδεχτούν μεγάλες αδικίες, όταν αυτές σχετίζονται με αλλότρια συμφέροντα. Ο άνθρωπος είναι που περνάει κρίση και κατ επέκταση αυτή μεταφέρεται και στα δημιουργήματά του.

Στην Ελλάδα, το βόλεμα έγινε η μέγιστη αξία. Όποιο επάγγελμα κι αν εξασκούν οι άνθρωποι θέλουν να είναι ή να δείχνουν τακτοποιημένοι. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα η βολή φαντάζει πιο ελκυστική και από τον πλούτο. Έτσι, ακόμα και οι παθογένειές μας σχετίζονται με την επιθυμία μας να δείχνουμε βολεμένοι.
Αγοράζοντας αυτοκίνητα που δεν μπορούμε να συντηρήσουμε, αναλαμβάνοντας υποχρεώσεις που δεν μπορούμε να καλύψουμε, σκορπώντας όσο ελεύθερο χρόνο διαθέτουμε, ίσως και περισσότερο, σε χόμπι μεγαλοαστών του 19ου αιώνα (βλέπε τζόγο, αθλητικά θεάματα κτλ) τελικά δείχνουμε αυτό που θέλουμε να είμαστε.
Όλοι γύρω μας μοιάζουν τόσο τακτοποιημένοι, που αναρωτιέσαι σε πιο βαθμό μας έχει πλήξει πραγματικά η κρίση. Ένας άνεργος μπορεί να διαθέτει και να συντηρεί ακριβό αυτοκίνητο και μοτοσικλέτα, την ώρα που ένας μισθωτός των 700 ευρώ σχεδιάζει τις καλοκαιρινές του εξορμήσεις με το τροχόσπιτό του.

Οι προσπάθειες των παππούδων και των γονέων μας να μας δουν τακτοποιημένους φαίνεται ότι έπιασαν τόπο. Τουλάχιστον σε συμβολικό επίπεδο. Ίσως αν ήθελαν να μας δουν πιο εργατικούς και συνεπείς να γινόμασταν κι εμείς κάπως διαφορετικοί.

Έτσι, ακόμα κι αν δεν είμαστε κάτι ξέρουμε να το υποδυόμαστε. Τώρα που έφθασε όμως η ώρα να πρέπει να αποδείξουμε ότι αξίζουμε την εικόνα που διαθέτουμε, νιώθουμε τις κοινωνικές μεταβολές να μας ασκούν αφόρητες πιέσεις. Καταλαβαίνουμε ότι με τα ψέματα μπορούμε να ξεγελιόμαστε μόνο μεταξύ μας γιατί παραέξω επιβιώνεις μόνο με αλήθειες. Και το παραέξω έχει τεράστια σημασία σ ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Αυτές τις αλήθειες που πρέπει να αναδείξουμε για να ξεφύγουμε από την στενωπό της πολύπλευρης κρίσης, ονομάζουμε σήμερα απαισιοδοξία για το μέλλον.
Τα κλειστά επαγγέλματα υπήρξαν μια αντανάκλαση αυτής της λογικής.
Οι τρόποι δε με τους οποίους επέλεγαν κάποιες επαγγελματικές ομάδες να επιβάλλουν το δίκαιο που συνδεόταν με το στενό επαγγελματικό τους συμφέρον, διέλυσαν τελικά σε δεκάδες κομμάτια το εργατικό κίνημα και αφαίρεσαν πολύτιμη δύναμη από αυτούς που έτσι κι αλλιώς δεν κατείχαν διαπραγματευτική ισχύ.

Τώρα, έχει φθάσει για όλους η ώρα του ξεβολέματος. Του επαγγελματικού, του πνευματικού, του συναισθηματικού.

Μαζί με τα κλειστά επαγγέλματα πρέπει όμως να ανοίξουν και οι περιορισμένοι ορίζοντές μας, ώστε βγούμε από το καβούκι του βολεμένου, να ανταγωνιστούμε καλύτερους από εμάς, να βελτιωθούμε πολύπλευρα. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος που διαθέτουμε.

ΧΙΛΙΟΙ ΕΥΚΟΛΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΟΔΗΓΟΥΝ ΠΑΝΤΑ Σ ΈΝΑ ΔΥΣΚΟΛΟ

Το παραμύθι με το λύκο και τον ψεύτη βοσκό λίγο πολύ το γνωρίζουμε όλοι. Κατά κάποιο τρόπο μας θυμίζει λιγάκι τους εαυτούς μας και την ελληνική πολιτική πραγματικότητα, μέσα στην οποία επί δεκαετίες τα κόμματα καλλιεργούσαν συνθήματα, προσδοκίες και εφάρμοζαν αναποτελεσματικά προγράμματα λιτότητας. Ο κόμπος, όμως, σήμερα μοιάζει να έχει φτάσει στο χτένι, όχι μόνο επειδή οι χρηματαγορές πιέζουν για να υιοθετήσουμε τις πολιτικές τους, αλλά κυρίως επειδή το υπάρχον ελληνικό οικονομικό μοντέλο έχει χρεοκοπήσει και πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο, σύγχρονο και αποδοτικό, που θα σηματοδοτήσει το προσπέρασμα του κακού μας εαυτού για την κατάκτηση ενός άλλου επιπέδου ζωής. Φαινομενικά η κρίση αυτή μπορεί πραγματικά να αποδειχθεί ως το εφαλτήριο μιας νέας σχέσης με το κράτος, την ΕΕ, τους ίδιους μας τους εαυτούς. Κυριολεκτικά όμως τα μέτρα που θα κληθούν να εφαρμόσουν οι πολίτες θα είναι αρκετά επώδυνα, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, καθώς τα προβλήματα συσσωρεύονται από κάθε προηγούμενη φορά που αρνούμαστε να προβούμε σε αλλαγές και να εκλέξουμε συνετούς διαχειριστές του εθνικού μόχθου.

Αλλαγές που πρέπει πάντα να λαμβάνουν υπόψη τους ένα κομμάτι του ελληνικού λαού με εξασθενημένη καταναλωτική και εθνική πίστη, τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες που δημιουργεί η αναξιοκρατία και η έλλειψη κανόνων στην αγορά, αλλά κυρίως την ανάγκη μεταρρύθμισης των εργασιακών περιβαλλόντων που πρέπει να γίνουν πιο ελκυστικά για τους εργαζόμενους, ώστε να μη βρίσκεται διαρκώς η σκέψη τους στην συνταξιοδότηση. Η αξιοκρατία, η απόδοση ενδιαφέροντος και κινήτρων στον εργαζόμενο για την δουλειά του, η δημιουργία ανθρώπινων συνθηκών εργασίας, η εξατομίκευση των περιπτώσεων, η αντιμετώπιση παρασιτικών και αντιπαραγωγικών νοοτροπιών μπορούν να αποτελέσουν την απάντηση στα ταμπού που μας έχουν καθηλώσει σε μια πραγματικότητα χωρίς προοπτική και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις αισιοδοξίας.

Κι αν τελικά οι απλοί πολίτες κληθούν να εφαρμόσουν μέτρα, για μια νέα εκκίνηση, για ένα καλύτερο, κοινωνικά δίκαιο και ανθρώπινο αύριο, θα το κάνουν μόνο όταν δουν ότι θα πληρώσουν το μάρμαρο των ελλειμμάτων οι υπαίτιοί τους κι όσοι κερδοσκόπησαν κατά την διάρκειά της κρίσης Παράλληλα οι κυβερνώντες πρέπει να προτάξουν τα στήθη τους στις ανοίκειες επιθέσεις των αγορών και να διεκδικήσουν τη συστράτευση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων απέναντι στις κερδοσκοπικές επιθέσεις των δημιουργών της κρίσης. Και φυσικά να αναλογιστούν πριν από οποιαδήποτε απόφασή τους την τεράστια ευθύνη που έχουν επωμιστεί για την ακριβή διαχείριση και τη δημιουργική αξιοποίηση των θυσιών του πολίτη όπως και τον υψηλό κίνδυνο να κατεδαφιστεί εν τη γενέσει της μια φιλόδοξη προσπάθεια από τον πρώτο επίορκο που θα θελήσει να αποδείξει ότι η άσχημη πλευρά του Έλληνα δεν αλλάζει ποτέ.

ΑΣΤΕΓΟΙ ΚΑΙ ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ακούς συχνά απόψεις που θεωρούν ότι οι αλλαγές που μπορεί να έχει επιφέρει η παγκόσμια οικονομική κρίση στη ζωή μας είναι αμφισβητήσιμες. Λένε, μάλιστα, κι αρκετές φορές δικαιολογημένα, ότι κρίση προϋπήρχε στην Ελλάδα ακόμα κι όταν ζούσαμε καλύτερα και θα υπάρχει για όσα χρόνια δεν αλλάζουμε τις δομές μας. Παράλληλα βλέπεις ολόκληρους πεζόδρομους με καταστήματα που έχουν βάλει λουκέτο, συνέπεια περισσότερο θεωρώ της απουσίας οικονομικού μοντέλου και σχεδιασμού παρά οποιασδήποτε εισαγόμενης κρίσης, αλλά και κάπου κάπου να ξεφυτρώνουν νέες μικρές επιχειρήσεις στη βάση άλλοτε κάποιας πρωτότυπης ιδέας και άλλοτε της πεπατημένης. Για να τελειώνουμε με το παραπάνω θεωρώ πως ακόμα και στην πιο δυνατή οικονομία του κόσμου να ανοίξεις μια επιχείρηση, χωρίς έρευνα, δίπλα σε παρόμοιες επιχειρήσεις με παραπλήσια προϊόντα, θα έχεις όλες τις πιθανότητες να επιτύχεις εις βάρος σου.

Έτσι έχει μέσες άκρες η κατάσταση.
Εντούτοις, αν εξαιρέσουμε το ψυχολογικό σκέλος και τη δραματοποίηση των ημερών, και φυσικά το απότοκό τους, που είναι η κάθετη πτώση που παρατηρείτε στον τζίρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων η κρίση φαίνεται να μην έχει αγγίξει δραματικά, μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού, τουλάχιστον εκείνα που κατάφεραν να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας που κατείχαν. Κι αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας συνθήκες ανέχειας και απόγνωσης βιώνει ο λαός της Αϊτής και όχι της Ελλάδας.

Παράλληλα δεν πρέπει να αγνοούμε ότι σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν προσπάθειες της εργοδοσίας να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία για να ελαστικοποιήσει τις εργασιακές σχέσεις οι οποίες άλλοτε έπεσαν στο κενό, και άλλοτε ευοδώθηκαν, για να δώσουν τελικά στους εμπνευστές τους ένα καλό μάθημα πολιτικής οικονομίας και μάνατζμεντ μέσω του αρνητικού αντίκτυπου που επέφεραν στην αποδοτικότητα των εργαζομένων άρα και στους συντελεστές παραγωγικότητας της επιχείρησης. Αυτοί όμως που πραγματικά βιώνουν πέρα από κάθε ψυχολογισμούς τις συνέπειες της δύσκολης συγκυρίας είναι οι άστεγοι και τα αδέσποτα..

Αυτό άλλωστε καταμαρτυρούν έγκυρες και οργανωμένες έρευνες της κοινής γνώμης που αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια των περιόδων ύφεσης σπάνια οι άνθρωποι στρέφουν το ενδιαφέρον τους στους συνανθρώπους τους που έχουν απορριφθεί από το σύστημα και στα πλάσματα που επιβιώνουν στο αφιλόξενο αστικό περιβάλλον.