Ένας καθόλα επιφανής σφαγέας

Τα συμφέροντα συμφέροντα και η πολιτική πολιτική. Δεν μιλάμε φυσικά παρά για έναν στοιχειώδη κανόνα της διεθνούς διπλωματίας που διακατέχεται από πρακτικές ενός ήπιου και συγκαλυμμένου κυνισμού, τον οποίο οι μύστες των διεθνών σχέσεων ονομάζουν πολιτικό ρεαλισμό.

Πέρασαν αρκετές ημέρες για να πάρει θέση ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα σχετικά με τη σφαγή που συντελείται αυτές τις ημέρες στη Λιβύη.
Αφού προηγουμένως οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, είχαν αρνηθεί ακόμα και να σχολιάσουν την προχθεσινή ομιλία του αιμοσταγούς συνταγματάρχη Καντάφι, με την οποία απειλούσε τους διαδηλωτές με λουτρό αίματος, σήμερα έρχονται με την ορμή του αποξεχασμένου από τα χθεσινοβραδινά συμβούλια τους για να ηγηθούν μιας διπλωματικής προσπάθειας για την αποκαθήλωση του περιορισμένης ευθύνης δικτάτορα.
Ο οποίος, όμως, τυχαίνει, να είναι και αναγνωρισμένος συνομιλητής πολλών επιφανών ηγετών, επενδυτής πρώτου βεληνεκούς και συνέταιρος πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας, άρα ένας άνθρωπος που πρέπει να αντιμετωπιστεί με λεπτότητα από τη διεθνή τάξη πραγμάτων.
Εξού και η αμηχανία των ευρωπαίων ηγετών απέναντι στις εξελίξεις που φαίνεται πως τους ξεπερνούν για μια ακόμη φορά. Γιατί είναι πραγματικά πολλή δύσκολη η θέση όλων αυτών των εκλεγμένων δημοκρατικά συνομιλητών του σφαγέα της Τρίπολης να διαπιστώνουν πως ο συνέταιρός τους είναι ένας στυγνός και αποφασισμένος εγκληματίας πρώτης γραμμής, ικανός να οδηγήσει τη χώρα του σε εμφύλιο, αρκεί να μείνει εσαεί δεμένος στην εξουσία του.
Ο Καντάφι ήταν ανέκαθεν μια περίεργη και αινιγματική προσωπικότητα. Ένας αρχικά λαοφιλής επαναστάτης που εξελίχθηκε σε μονάρχη-επενδυτή και σε ένα διεθνή επιχειρηματικό παίκτη πρώτου βεληνεκούς που βασίστηκε στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας του για να κτίσει την προσωπική του δυναστεία με μετοχές, επενδύσεις και ακίνητα σε ολόκληρο τον κόσμο και σε μια διασπορά κλικών και φατριών που ευεργετήθηκαν από τον ίδιο για να τον υπερασπιστούν την κρίσιμη ώρα.
Παράλληλα, δεν απεκδύθηκε ποτέ το μανδύα του ιδεολόγου που του επέτρεψε να διαδραματίζει ακόμα και σήμερα ρόλο συμβούλου και καθοδηγητή σε διεθνή φόρα και οργανισμούς.
Αν προσθέσουμε σ όλα αυτά και το γεγονός ότι κυβερνάει για ουσιαστικά περισσότερα από 40 χρόνια, χωρίς αντιπολίτευση και ουσιαστική αμφισβήτηση αρχίζουμε να ξεκαθαρίζουμε τους λόγους που οδηγούν έναν άνθρωπο που χάραξε την συγκεκριμένη ιστορική πορεία να στραφεί εναντίον του λαού του για να καταπνίξει μια εξέγερση που αντανακλά την προφανή διάθεση ενός μαζικού κινήματος για αλλαγή σελίδας και ανανέωση.

Τελικά, τα διεθνή συμφέροντα είναι στυγνά και αμείλικτα. Γι αυτό και ξεχωρίζουν τις κινητοποιήσεις ενός λαού από κάποιου άλλου. Σημασία δεν έχει η απόφαση ενός λαού να πάρει τις τύχες του στα χέρια του αλλά η σχέση που διατηρεί ο εκάστοτε δυνάστης με τον διεθνή παράγοντα.
Γι αυτό και οι τοποθετήσεις των ΗΠΑ απέναντι στις αλυσιδωτές εξεγέρσεις των λαών στις αραβικές χώρες ήταν τόσο προσεκτικά τροποποιημένες. Διότι σε κάποιες από αυτές απειλείται ακόμα και η συνέχιση της εξυπηρέτησης των συμφερόντων τους στην περιοχή. Κι εκεί η στάση τους πρέπει να είναι λιγότερο ανθρωπιστική και περισσότερο ορθολογιστική. Είναι ακριβώς η στιγμή που τα συμφέροντα αποκαθάρονται από κάθε ανθρωπιστικής φύσεως ενοχή μέσα στην πολιτική κολυμβήθρα του Σιλωάμ.

Συζητήσεις αντίσκηνου

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πολιτικά “ντουέτα” των τελευταίων ετών είναι αυτό που συνιστούν ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι με τον ηγέτη της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει πυκνώσει τις επισκέψεις του στην άλλοτε εχθρική δύση, αποζητώντας εμπορικές συμφωνίες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Βέβαια και οι δυτικοί βολεύονται αρκούντως με την αλλαγή στάσης της Λιβύης απέναντί τους, καθώς τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει στα έγκατά της καταρρίπτουν και τις πιο επίμονες πολιτικές ψευδαισθήσεις που κάποτε είχαν οδηγήσει τον Λίβυο στρατηγό στο κάδρο της ιστορίας. Άλλωστε ένα από τα πιο δυναμικά γνωρίσματα της εποχής είναι ο παραμερισμός του πολιτικού συναισθηματισμού που κάποτε οδηγούσε σε διαξιφισμούς ακόμα και σε πολέμους και η διάνοιξη του δρόμου για έναν επιχειρηματικό κυνισμό που καταφέρνει να συμφιλιώσει και τις πιο παράταιρες δυνάμεις.

Ας επιστρέψουμε όμως με βήμα ταχύ στις δύο διασκεδαστικές προσωπικότητες που συναντιούνται σήμερα στη Ρώμη για δεύτερη φορά μέσα στα δύο τελευταία χρόνια.

Ωραιοπαθείς, ιδιόρρυθμοι και λάτρεις του γυναικείου φύλου, οι δύο ηγέτες καταφέρνουν κάθε φορά που συναντιούνται να παρακάμπτουν τις ιστορικές διαφορές που χωρίζουν τις χώρες τους και να μιλούν για μπίζνες με ένα πνεύμα που πείθει και τον πιο δύσπιστο αναλυτή, ότι όλα πωλούνται και όλα αγοράζονται πια στις ημέρες μας.
Κι ενώ δύσκολα μπορεί κανείς να τους φανταστεί να συζητούνε σοβαρά για εμπορικά ζητήματα και άλλα όπως αυτό της λαθραίας μετανάστευσης τελικά φαίνεται να αναπτύσσουν μια περίεργη χημεία που θέτει ολόκληρη την Ευρώπη προ τετελεσμένων.

Ένα από αυτά ίσως να αποτελεί η αναφορά του Λίβυου ηγέτη, πως με τη βοήθεια της Ιταλίας θα προωθήσει στην υπόλοιπη Ευρώπη το αίτημά του για οικονομική ενίσχυση της Λιβύης ύψους 5 δις ευρώ το χρόνο προκειμένου να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες περιορισμού της παράνομης μετανάστευσης στην Δύση.

Μάλιστα ο Λίβυος ηγέτης φρόντισε με μεγάλη επιδεξιότητα να χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες εκφράσεις προκειμένου να αγγίξει το συναίσθημα των Ευρωπαίων, που όμως το έχουν απολέσει εδώ και πολλά χρόνια, προειδοποιώντας για μια ζοφερή πραγματικότητα που γνωρίζει ότι θα φόβιζε πολλούς από τους πολίτες αυτής της ηπείρου.


Θεωρώντας δεδομένη την «αφρικανοποίηση» της “γηραιάς ηπείρου” αν η Λιβύη δεν στηριχθεί οικονομικά από την Ευρώπη προκειμένου να ανασχέσει τις μεταναστευτικές ροές προς αυτή, ο ηγέτης της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι, επιλέγει το παλιό λαϊκίστικο προσωπείο του για να επιστήσει την προσοχή και να βγάλει χρήματα.

Λες και το πρόβλημα της μετανάστευσης δεν έχει βαθύτερες αιτίες που το προξενούν από αυτές της εύκολης προσβασιμότητας στη Δύση. Αυτές είναι επιφανειακές προσεγγίσεις, που απλώς ενισχύουν για κάποιο διάστημα μεγάλα συμφέροντα στενά ιδιωτικού χαρακτήρα, αλλά οι μεταναστευτικές ροές, πάντα βρίσκουν άλλες διεξόδους γιατί η η δύναμη της απόγνωσης είναι τόσο ισχυρή που δεν φείδεται λύσεων. Άσε που ο χαρακτηρισμός «βάρβαροι» που απέδωσε στα κύματα των απελπισμένων που κατακλύζουν την Ευρώπη, έφερε στο φως τη χρήση μιας λανθάνουσας γλώσσας που λέει την αλήθεια. Ότι το θέμα είναι πάντα τα χρήματα. Ούτε οι Ευρωπαίοι, ούτε οι Αφρικανοί.
Γιατί, όποτε το μεταναστευτικό πρόβλημα προσεγγίστηκε ως ένα ζήτημα οικονομικής φύσεως στο πνεύμα του μας κοστίζει τόσα, άρα πρέπει να δαπανήσουμε τόσα για την ανάσχεσή του, οδήγησε σε μια γιγάντωσή του που έχει στον πυρήνα της εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινα δράματα.
Ακούγεται εδώ και καιρό ότι η μόνη λύση για να αρθούν οι μεταναστευτικές ροές είναι η βελτίωση των συνθηκών ζωής στις χώρες όλων αυτών των ανθρώπων που αποδρούν, απλά για να καταφέρουν να επιβιώσουν.
Έτσι, όσο οι δυτικοί θα χαριεντίζονται επιμόνως με αιμοσταγείς ηγέτες και θα χρηματοδοτούν διεφθαρμένους τοπικούς παράγοντες με κονδύλια που δεν φθάνουν ποτέ στον προορισμό τους, η κατάσταση θα παραμένει η ίδια και απαράλλακτη.
Αν προσθέσει σ αυτήν κανείς και την διάσταση της κλιματικής αλλαγής που προκαλεί από μόνη της πια μεγάλα κύματα μεταναστών, οι οποίοι δραπετεύουν από αποξηραμένα τοπία και ολοσχερώς κατεστραμμένες υποδομές, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι το πρόβλημα της μετανάστευσης δεν είναι πλέον μόνο κοινωνικό αλλά και φυσικό.
Και σίγουρα δεν λύνεται μέσα από συζητήσεις «αντίσκηνου» μεταξύ δύο ιδιόρρυθμων ηγετών που δεν λαμβάνουν πρόνοια για το ανθρωπιστικό σκέλος του προβλήματος, παρά για το πόσα μπορούν να κονομήσουν ή να γλιτώσουν από αυτό.